Ekspozycja na reklamy może być przyczyną problemówzdrowotnych dzieci i młodzieży. Prawo stanowi skutecznąochronę dzieci przed szkodliwym oddziaływaniemreklam. W artykule zawarto przegląd aktualnychregulacji prawnych w dziedzinie ochrony dzieci przedreklamami w kontekście zdrowia w Polsce i wybranychkrajach Cywilizacji Zachodniej.

Exposure to advertisement may cause health problemsin children and adolescents. Legislation is of proveneffectiveness with respect to children and adolescentsprotection from negative influence of commercials. Thearticle reviews current legislation protecting children’sand adolescents health in Poland and selected countriesof Western Civilization.

Kwestie dotyczące oznakowywania produktów spożywczychokreśla ustawodawstwo Unii Europejskiej, a takżeodpowiednie regulacje krajowe. Generalną zasadą jestoznakowanie środków spożywczych dopuszczonych doobrotu na terytorium Polski w języku polskim, w sposóbzrozumiały dla przeciętnego konsumenta. Wśród informacji,które powinny znaleźć się na etykiecie produktu,mają między innymi być: nazwa produktu, informacjena temat składników występujących w produkcie,sposób przygotowania, warunki przechowywania oraztermin przydatności do spożycia. Wprowadzenie doobrotu środka zafałszowanego, to znaczy zawierającegoniezgodne z prawdą oznakowanie, może skutkowaćodpowiedzialnością karną i/lub cywilną podmiotuwprowadzającego produkt, w tym odpowiedzialnościąz tytułu nieuczciwej konkurencji i działań wprowadzającychw błąd w praktyce handlowej.

Labeling of food products is determined in the EuropeanUnion law, as well as in relevant national regulations.The general principle is to label foods available inPoland in Polish language, in a manner understandablefor the average consumer. Among the information thatshould be included on the product label there are: productname, information about the ingredients of theproduct, the method of preparation, storage conditionsand shelf-life period. The marketing of adulterated products,which contain false identification, may result incriminal and/or civil liability of the entity introducingthe product, including liability resulting from unfaircompetition and misleading activities of businesspractices.

Cel. Celem pracy była próba stwierdzenia związkuumieralności z powodu samobójstw młodzieży w wieku15–19 lat z wybranymi zmiennymi ekonomicznymi.Materiał i metody. Wyznaczono uśrednione współczynnikiumieralności z powodu samobójstw i przyczynpodobnych (zdarzenia o zamiarze nieokreślonym, zatrucia)wg województw. Badano związek umieralnościz powodu samobójstw i przyczyn zgrupowanych wśródmłodzieży w wieku 15–19 lat z wybranymi zmiennymiekonomicznymi.Wyniki. Wykazano wysoką korelację pomiędzy współczynnikiemzgonów samobójczych wśród młodzieżya stopą bezrobocia ogółem, zwłaszcza ze stopą bezrobociana wsi.Wnioski. Program(y) zapobiegania samobójstwommłodzieży należy prowadzić ze szczególnym uwzględnieniemregionów z wysoką stopą bezrobocia orazadresować do grup społecznych szczególnie na nienarażonych.

Objective. The aim of this study was to analyze relationshipsbetween adolescents (15–19 years of age)mortality due to suicide and selected economic variables.Methods. Average mortality rates due to suicide andsimilar causes (death of undetermined intent and poisoning)by voivodeships were calculated. Correlation ofmortality rates due to suicide and grouped causes foradolescents aged 15-19 years with selected economicvariables was examined.Results. High correlation was observed for suicide mortalityrates and unemployment rate, especially in ruralareas.Conclusions. Adolescents suicides prevention program(s) should be addressed to vulnerable social groupsand conducted especially in the regions of high unemploymentrate.

W pracy dokonano porównania polskich siatek wzrastaniadzieci (wysokość i masa ciała – do wieku) z siatkamirozwoju WHO. Porównano wartości średnichpopulacyjnych oraz wartości odpowiadającym 3., 25.,50., 75. i 97. centylowi wysokości ciała dla dziewcząti chłopców do lat 18 oraz masy ciała dziewcząt i chłopcówdo lat 10, a odpowiednie wartości poddano analiziestatystycznej nieparametrycznym testem dla próbzależnych. Siatki rozwoju polskie i WHO w odniesieniudo „wysokości–do–wieku” i „masy–do–wieku” różniąsię i dlatego konieczna jest pełna analiza porównawczasiatek rozwoju polskich i WHO przed podjęciem decyzjio dalszym stosowaniu którejkolwiek z nich. U chłopcówpowyżej 12 lat polskie siatki – w porównaniu dosiatek WHO – mogą niedoszacować występowanienadwagi.

Comparison of Polish growth charts (height and weight– for age) with WHO growth charts was made. Populationmeans and values for 3rd, 25th, 50th, 75th, 97thcentile for girls and boys up to the age 18 years forheight and up to 10 years for body mass was analyzedwith non-parametric statistic test. It was concludedthat Polish and WHO growth charts were different andfull assessment of both was required before applicationof one of those. In boys above the age of 12 years, Polishcharts might underestimate prevalence of overweightin comparison to WHO charts.

Technika i warunki wykonywania szczepień – szerokopojmowane – mają istotne znaczenie dla osiągnięciawłaściwych rezultatów tych działań, to jest wytworzeniaprawidłowej odpowiedzi immunologicznej organizmu orazminimalizacji niepożądanych odczynów poszczepiennych.Szczególnie istotne jest to, że szczepienia są rutynowymii powszechnymi zabiegami medycznymi, związanymi z bólemi stresem, które nieodłącznie towarzyszą dzieciom i ichrodzicom podczas pierwszych lat życia. Z tego względumożliwe jest wprowadzenie szeregu procedur, których celembędzie redukcja tych nieprzyjemnych doznań. Proceduryte obejmują znieczulenia miejscowe, podawanie przedszczepieniem słodkich płynów, karmienie piersią w trakcieszczepienia czy też odwracanie uwagi dziecka poprzez zabawęlub hipnozę. Udowodniono, że zaledwie 1% dzieciotrzymuje jakiekolwiek środki farmakologiczne w celu eliminacjibólu podczas szczepienia1. Według danych ŚwiatowejOrganizacji Zdrowia corocznie wykonywanych jest 12bilionów iniekcji, z tego około 5% to szczepienia u dzieci,a typy podawanych szczepionek wiążą się z regionalnymwystępowaniem chorób, sytuacją ekonomiczną danegokraju i priorytetami jego polityki zdrowotnej. Przykładowo,kanadyjski program szczepień obejmuje 17 jednostekchorobowych, a w okresie do osiągnięcia wieku szkolnegodzieci w tym kraju otrzymują po 20 iniekcji2. W USA w tymsamym okresie dziecko otrzymuje 14 różnych szczepionek,do 5 zastrzyków podczas jednej wizyty, co daje w sumie 26ukłuć3. Biorąc pod uwagę wszystkie szczepienia obowiązkowei zalecane w okresie pierwszych 2 lat życia, polskiedziecko może otrzymać do 27 zastrzyków.

Generally techniques and conditions have importantmeaning for proper effect of the vaccination – a goodimmunological response of the organism and minimalizationof adverse events following immunization. Particularlyimportant is the fact that vaccinations are commonand routine procedures inextricably connectedwith pain and stress in children and parents. Thereforeit is possible to introduce many procedures, which canreduce the unpleasant feelings, e.g. regional anesthesia,sweet drinks before vaccination, breast-feeding duringimmunization or child-directed distraction. It has beenproved that only 1% of children obtain pharmacologicalagents to reduce the pain during vaccination. Accordingto WHO, 12 billion injections are administrated in theworld every year – about 5% are children immunizations.Types of administrated vaccines are connectedwith regional epidemiological situation, economicalsituation of the area and health politics priorities. Forexample children in Canada are vaccinated against 17diseases and get 20 injections before school age. In USAin the same period child gets 14 different vaccines, up to5 shots during one visit and 26 injections in general. InPoland a child can get 27 injections during first 2 yearsof life, containing both compulsory and recommendedvaccines.

Szczepienia są jednym z najbardziej skutecznych i efektywnychdziałań profilaktycznych, biorąc pod uwagęporównanie kosztów ich realizacji z kosztami leczeniachorób, którym zapobiegają. O skuteczności szczepieńświadczy światowa eradykacja ospy prawdziwej, pełnakontrola nad zachorowaniami na poliomyelitis, takżez nadzieją na eradykację tej choroby, oraz znacząceograniczenie zachorowań na odrę i różyczkę w USAoraz w innych krajach prowadzących szeroko rozpowszechnioneszczepienia przeciwko chorobom zakaźnym.Blisko 100-procentowy spadek liczby zachorowańna 10 najpopularniejszych chorób zakaźnych (za wyjątkiemgrypy) skutkuje także równie spektakularnymspadkiem śmiertelności z powodu tych chorób w USAw pierwszej dekadzie XXI wieku w porównaniu ze średnimidanymi za wiek XX. Poszukując nowych rozwiązańw profilaktyce chorób zakaźnych, zmieniono strategięszczepień przeciwko krztuścowi, rozszerza się o noweserotypy profilaktykę zakażeń pneumokokowych,a wobec pandemii grypy A(H1N1), w stosunkowo szybkimtempie udało się uzyskać szczepionkę przeciwkotemu wirusowi. Jednocześnie nieustannie prowadzonesą obserwacje efektów i okresu zabezpieczenia nowowprowadzanych szczepionek, w tym przeciwko wirusowiludzkiego brodawczaka oraz przeciwko zakażeniomrotawirusowym.

Immunization is one of the best, most beneficial andeconomical ways of disease prevention. Successes ofimmunization include worldwide eradication of smallpox,control of incidence of poliomyelitis and decreasein incidence of measles and rubella in the United Statesand other countries, where vaccinations against infectiousdiseases are performed. Almost 100% reductionof 10 main vaccine-preventable diseases (excluding flu)is the reason of spectacular decrease in mortality dueto these diseases in the USA in the first decade of XXIcentury compared with XX century.New strategy of pertussis vaccination, addition of newserotypes of pneumococcus in vaccines and vaccineagainst the pandemic flu virus A (H1N1) are newmethods of infectious diseases prevention. Effectivenessand immunization period of new-introducedvaccines like the Human Papillomavirus (HPV) vaccineand the vaccine against Rotavirus (RV) infectious arestill analised.

Jama ustna narażona jest na działanie patogennychczynników zewnątrz- i wewnątrzustrojowych. Czynnikiwewnątrzustrojowe, towarzyszące chorobom ogólnymlub związane z prowadzonym leczeniem, mogą zaburzaćprzebieg procesu odontogenezy, prowadząc donieprawidłowości rozwojowych uzębienia. Sprzyjająrównież rozwojowi procesu próchnicowego, wpływającna czynniki związane bezpośrednio z reakcjamibiochemicznymi procesu próchnicowego, takie jak podatnośćtkanek zęba, płytkę nazębną, substrat, czasoraz lokalne warunki ekosystemu jamy ustnej zależneod ilości i właściwości śliny. W pracy przedstawionowpływ zaburzeń ogólnoustrojowych towarzyszącychróżnym chorobom ogólnym na stan zdrowia twardychtkanek zębów.

Oral cavity is exposed to many intra- and extracorporealpathological factors. Internal factors resulting fromsystemic diseases or treatment may disturb odontogenesisand lead to defects of dentition. They are alsoresponsible for caries by taking part in biochemical reactionsthat affect susceptibility of teeth’s tissue, dentalplaque, substrate, time period and local conditions oforal ecosystem dependent on saliva. In this paper animpact of systemic diseases on health status of hardteeth tissues was discussed.

Fruktozo‑1,6‑bisfosfataza (FBP‑1,6) jest jednym z enzymówglukoneogenezy. Enzym ten jest obecny w wielutkankach, np. w wątrobie, nerkach, mięśniach i jeliciecienkim.Deficyt FBP‑1,6 jest rzadką, genetycznie uwarunkowanąchorobą, którą dziedziczy się autosomalnie recesywnie.Noworodki i małe dzieci mają objawy klinicznecharakteryzujące się epizodami hipoglikemii i kwasicymetabolicznej. Potwierdzeniem deficytu fruktozo-‑1,6‑bisfosfatazy jest oznaczenie braku aktywnościFBP‑1,6 w bioptacie wątroby lub w leukocytach.Wczesne rozpoznanie wrodzonego deficytu fruktozo-‑1,6‑bisfosfatazy jest ważne ze względu na możliwośćszybkiego wdrożenia leczenia i prawidłowej opieki medycznejdzieci i ich rodzin dotkniętych tym defektemgenetycznym.W wątrobie FBP‑1,6 znajduje się w cytoplazmie hepatocytóww okolicy żyły wrotnej. Po uszkodzeniu komórkifruktozo‑1,6‑bisfosfataza dyfunduje na zewnątrz, więcmoże być oznaczana w surowicy. Wzrost aktywności FBP‑1,6 w surowicy świadczy o uszkodzonej funkcji wątroby.Fruktozo‑1,6‑bisfosfataza znajduje się równieżw cytozolu komórek cewek nerkowych proksymalnych.Zwiększone wydalanie FBP‑1,6 do moczu wskazuje nauszkodzenie kanalików nerkowych proksymalnychu dzieci z zespołem nerczycowym.

Fructose‑1,6‑bisphosphatase (FBP‑1,6) is one of the keyenzymes of gluconeogenesis. It is present in differenttissues and organs including liver, kidney, muscles andsmall intestine.FBP‑1,6 deficiency is a rare genetic disorder with anautosomal recessive inheritance. The newborn infantsand small children suffering from FBP‑1,6 deficiencyhave characteristic clinical features of recurrent hypoglycemiaand metabolic acidosis. The early diagnosisof FBP‑1,6 deficiency can be made by FBP‑1,6 assayin liver biopsy or leukocytes. Detection of FBP‑1,6 isimportant both for effective genetic consultation andfor a proper postnatal care.FBP‑1,6 is located in the cytosol of periportal hepatocytes.After their damage FBP‑1,6 diffuses out and maybe measured in the blood serum. High activity of serumfructose‑1,6‑bisphosphatase reflects liver functionimpairment. Fructose‑1,6‑bisphosphatase (FBP‑1,6) isalso localized in the cytosol of epitheliocytes of renalproximal tubules. In children with nephrotic syndrome the cell membranes of epitheliocytes are damagedtherefore FBP‑1,6 is released into the urine.

Leukotrieny cysteinylowe odgrywają kluczową rolęw regulacji odpowiedzi immunologicznej oraz mająwielokierunkowe działanie promujące i podtrzymująceproces zapalenia alergicznego. Efekt farmakodynamicznyantagonistów receptora Cys-LT1 obejmuje nie tylkodziałanie przeciwzapalne, związane z hamowaniemaktywności komórek i mediatorów, ale także wpływająhamująco na rozwój remodellingu dróg oddechowych.W pracy dokonano przeglądu badań klinicznychoceniających skuteczność leków antyleukotrienowychw chorobach alergicznych u dzieci. Przedstawionotakże aktualne zalecenia dotyczące stosowania lekówantyleukotrienowych w farmakoterapii astmy, alergicznegonieżytu nosa i nadreaktywności poinfekcyjnej.

Cysteinyl leukotrienes play a key role in the regulationof the immune response and have a multidirectionaleffect promoting and sustaining allergic inflammatoryprocess. A pharmacodynamic profile of the Cys-LT1receptor antagonists comprises the anti-inflammatoryaction due to inhibition of various cell types and mediators,as well as prevention of airway remodeling.In the paper a review of clinical studies on the efficacyof leukotriene modifiers in allergic diseases in childrenhas been accomplished. Current recommendations forthe administration the leukotriene receptor antagonistsin the pharmacotherapy of asthma, allergic rhinitisand post-infectious hyperreactivity have also beenpresented.

Stwardnienie rozsiane (SM) u dzieci budzi od kilkulat coraz większe zainteresowanie. Początki chorobyprzed 16. r.ż. stwierdza się nawet u ponad 10% pacjentówz SM. Choroba u dzieci przebiega jednak inaczejniż u osób dorosłych, wymaga także uwzględnieniaodmiennych schorzeń w diagnostyce różnicowej.W ostatnich latach zaproponowano odrębne kryteriarozpoznania SM u dzieci. Ze względu na dużą częstośćrzutów, a także wysokie ryzyko wczesnego rozwojuniepełnosprawności SM u dzieci wymaga wczesnegorozpoznania i wdrożenia odpowiedniego leczenia.W niniejszej pracy przedstawiono przegląd aktualnychdanych dotyczących epidemiologii, patogenezy, diagnostykii leczenia SM u dzieci.

There is an increasing appreciation that multiple sclerosis(MS) can affect children. Up to 10% of MS patientsexperience their first symptoms before the age of 16.The natural history of MS in childhood differs from theone that is observed in adult patients. The differentialdiagnosis of MS in children should also encompasssome pediatric diseases. Recently, the diagnostic criteriafor MS in children were published. Due to highfrequency of relapses and the risk of disability at youngage, early diagnosis and treatment of MS in childrenis very important. This work presents recent data regardingepidemiology, pathogenesis, natural course,diagnosis and treatment of MS in children.

Białko stanowi istotny składnik pożywienia niemowląt,decydujący o prawidłowym rozwoju somatycznymi psychoruchowym w tym wieku. W żywieniu sztucznymniemowląt uwzględnia się zapotrzebowanie naaminokwasy egzogenne i odpowiednio dostosowujepodaż białka, która jednak znacznie przekracza podażbiałka w żywieniu pokarmem kobiecym. W pracy omówionometody określania zapotrzebowania na białkooraz przedstawiono hipotezę ryzyka rozwoju otyłościwynikającej z nadmiernej podaży białka. Hipoteza tabyła przedmiotem badania w ramach projektu Unii Europejskiejpod akronimem CHOP (EU Childhood ObesityProgramme).

Protein is a major nutrient stimulating growth andpsychomotor development in infants. According torequirements for exogenous amino acids in infant nutritrionprotein intake and protein content is calculatedfor formula feeding, which is significantly higherwhen compared to human milk. The authors discussmethods to assess protein requirements and describethe hypothesis of increased obesity risk in infants dueto high protein diet. This hypothesis was tested withinthe EU Project-‘CHOP’ – („EU Childhood ObesityProgramme”).

Nadciśnienie tętnicze pierwotne (ntp) nie jest izolowanymzaburzeniem hemodynamicznym, ale zespołempowiązanych ze sobą zaburzeń hemodynamicznychi metabolicznych przebiegających z typowym fenotypempośrednim. U 15–20% dzieci z ntp towarzyszącezaburzenia metaboliczne pozwalają na rozpoznanie zespołumetabolicznego. Podstawowe znaczenie w terapiima modyfikacja stylu życia, a przy wyborze leku pozaskutecznością hipotensyjną bardzo istotne są działaniametaboliczne leku. Zarówno z badań doświadczalnych,jak i obserwacji klinicznych wynika, że lekiblokujące układ renina-angiotensyna-aldosteron pozaskutecznością hipotensyjną zwiększają insulinowrażliwośći prawdopodobnie mają znaczenie w procesieredystrybucji tkanki tłuszczowej i zmniejszenia ilościtłuszczu trzewnego. Lekami drugiego rzutu są dihydropirydynoweblokery kanałów wapniowych, którenależą do leków neutralnych metabolicznie. Podobnymprofilem metabolicznym charakteryzują się lekiα‑adrenolityczne, jednak mają one nadal ograniczoneznaczenie w terapii hipotensyjnej. Leki b‑adrenolityczneoraz diuretyki, w tym diuretyki tiazydowe, należą doleków o niekorzystnym profilu metabolicznym i niepowinny być stosowane bez dodatkowych wskazań.

Primary hypertension (PH) is not an isolated hemodynamicentity, but a syndrome of metabolic and hemodynamicabnormalities with common pathogenesis andits characteristic intermediate phenotype. In 15–20%of cases metabolic and hemodynamic abnormalitiescluster to such an extent that diagnosis of metabolicsyndrome is possible. Therefore, the therapy is basedon life style modifications and use of antihypertensivedrugs with beneficial metabolic profile. There issome evidence both from experimental and clinical studiesthat blockade of renin‑angiotensin system leadsto increase in insulin sensitivity and probably may affectredistribution of fat tissue with decrease of visceralfat. Dihydropiridyne calcium channel blockers are thesecond line drugs with neutral metabolic profile. Alpha-‑adrenolytic agents have similar metabolic profile buttheir use in antihypertensive treatment is limited. Beta-‑adrenolytics and diuretics including thiazydes, havenegative metabolic profile and should not be used ifno additional indications are present.

W artykule omówiono enzymy bakterii jelitowych, tzw.enzymy fekalne, które biorą udział w syntezie związkówkarcynogennych i innych substancji toksycznych w jelitach.Szczególną uwagę zwrócono na mikroflorę jelitagrubego, zdominowaną przez bakterie bezwzględniebeztlenowe, gdyż ich aktywność enzymatyczna możepowodować zaburzenia w funkcjonowaniu przewodupokarmowego. Omówiono najważniejsze reakcje katalizowaneprzez enzymy fekalne oraz przedstawiono charakterystycznerodzaje mikroorganizmów jelitowycho najwyższej aktywności omawianych enzymów.

The article discusses intestinal bacteria enzymes,the so–called faecal enzymes, which take part in thesynthesis of carcinogenic compounds and other toxicsubstances. Special attention was paid to the microfloraof the large intestine dominated by obligatoryanaerobic bacteria since their enzymatic activity maylead to malfunctions in the gastrointestinal tract. Themost important reactions catalyzed by the faecal enzymesand the characteristic species of intestinal bacteriahaving the highest level of these activity werealso discussed.

W pracy przedstawiono wynik współpracy różnychspecjalistów z zakresu fizjologii i patofizjologii dolnychdróg moczowych (pęcherza i cewki), który jako raportKomitetu Standaryzacji ICCS (International Children’sContinence Society) ma na celu uaktualnienie terminologiidotyczącej ich czynności w dziedzinie pediatrycznej.W tworzeniu nowych definicji i standaryzacjiuwzględniono wyniki najnowszych badań i zmian, jakiedokonały się w tej dziedzinie u dorosłych. Ważnym zadaniemprzedstawionego raportu jest również ujednolicenieterminologii stosowanej w określaniu funkcjipęcherza i cewki, co ma pozwolić na zniesienie różnicw porozumiewaniu się specjalistów z różnych krajówi ułatwić wspólne opracowywanie i porównywanie uzyskiwanychwyników.

This paper presents results of the cooperation of differentspecialists from physiology and pathophysiologyof lower urinary tract. This results as the report fromThe Standardization Committee of the InternationalChildren’s Continence Society aiming for updating theterminology in the field of paediatric lower urinary tractfunction. Newest studies and changes in defining andstandardization of the terminology in the adults weretaken into account. Very important task of this report isalso clarification and modification of the terminology oflower urinary tract what would result in better communicationand collaborative studies between specialistfrom different countries.

Celem diety jest pokrycie zapotrzebowania organizmuna składniki odżywcze w formie uwzględniającej rodzajschorzenia, o odpowiedniej do stanu i wieku pacjentakonsystencji (dieta płynna lub papkowata), zmodyfikowanejwartości kalorycznej i odżywczej lub drogipodaży (żywienie dojelitowe lub pozajelitowe).W szpitalach powinien być stosowany system standardowychdiet, zapewniający ich jednolite założeniai usprawniający pracę. Dieta podstawowa jest stosowanau chorych niewymagających specyficznych ograniczeńodnośnie doboru produktów, potraw i technologii,jednak powinna być zgodna z zaleceniami racjonalnegożywienia dla populacji, czyli ograniczać ilość tłuszczu,cholesterolu, soli i cukru. Diety lecznicze powinnyuwzględniać przebieg choroby i wspomagać leczenie,ale jednocześnie powinny być dobrze akceptowaneprzez pacjentów i łatwe do przygotowania.

The purpose of diet is to cover all the organism’s nutritionalneeds in a form adequate to patient’s medicalcondition. Diet should be adjusted to therapeutic restrictionsin terms of the consistency (liquid, pureeddiet), nutritional value (increase or decrease energyvalue, protein, or others nutrients) or route of deliveryof nutrients (enteral or parenteral nutrition).All hospitals or health care institutions should havestandard diets system, designed for uniformity andconvenience of service. Diet that has no restrictions isreferred as the „regular” diet. It is used when patient’smedical condition does not require any limitations. Althoughthere are no particular food restriction, it isgenerally practiced that regular diet should be low infat, cholesterol, sugar and salt to follow the dietary recommendationsfor the general population. Prescribedtherapeutic diets must be based on the individual’sdisease process and disease management goals, andalso be well accepted and handled.

Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby(nonalcoholic fatty liver disease – NAFLD) stanowi jużobecnie ważny problem epidemiologiczny i klinicznyu dzieci i młodzieży. Ponieważ otyłość jest najczęstszymobjawem klinicznym związanym z NAFLD,za jedną z podstawowych metod terapeutycznych,zmniejszającą liczbę powikłań związanych z otyłościąi zapobiegającą powstawaniu nowych, uważana jestredukcja masy ciała.

Grypa jest istotną przyczyną zachorowań i umieralnościu dzieci. Najczęstsze hospitalizacje związane z grypąprzypadają na grupę wiekową niemowląt, małych dzieci,jak i osób powyżej 65. r.ż. Ostatnio opublikowanodane dotyczące 122 dzieci z potwierdzonym rozpoznaniemgrypy, u których w 60% występowały inne,towarzyszące choroby (np. astma w 29%). Wśród tejgrupy chorych aż 20% wymagało intensywnej opiekimedycznej, a 10% mechanicznej wentylacji.

Przed kilkoma miesiącami ukazał się systematycznyprzegląd piśmiennictwa opracowany przez CochraneCollaboration dotyczący leczenia nadwagi i otyłościu dzieci i młodzieży. Bieżąca publikacja jest uaktualnieniempoprzedniego przeglądu systematycznego z 2003roku uwzględniającym nowe doniesienia na przestrzeniostatnich siedmiu lat. Duża liczba nowych badań w tejdziedzinie jest dowodem, iż problem otyłości narastaw szybkim tempie, obejmując coraz szerszą populacjępediatryczną na świecie.

Nefropatia IgA (choroba Bergera) jest najczęstszą postaciąpierwotnego kłębuszkowego zapalenia nerek. W Polscestanowi około 10–25% przypadków kłębuszkowego zapalenianerek. Rozwija się przeważnie u dzieci i młodychdorosłych, częściej u mężczyzn (w Polsce 3:1). U częścipacjentów zaburzeniem odpowiedzialnym za odkładanieIgA jest defekt glikozylacji – niedobór 1,3-beta-galaktozotransferazy.Do rozwoju nefropatii IgA predysponowaćmoże również obecność antygenów HLA Bw12, Bw35i DR4.Podstawowym objawem klinicznym nefropatii IgA jeststały lub okresowy krwinkomocz z towarzyszącym niekiedyumiarkowanym białkomoczem. Rzadko nefropatia IgAprzyjmuje pierwotnie postać niewydolności nerek, ciężkiegonadciśnienia tętniczego lub zespołu nerczycowego.Potwierdzenie rozpoznania nefropatii IgA opiera się nabadaniu immunofluorescencyjnym lub immunohistochemicznymbioptatu nerki. W mikroskopie immunofluorescencyjnymstwierdza się ziarniste złogi IgA w obrębiemezangium z ogniskowym rozplemem lub martwicą.Nefropatia IgA jest główną przyczyną schyłkowej niewydolnościnerek (ESRD) wśród pacjentów z pierwotnąglomerulopatią. Przebieg choroby jest z reguły powolny,jednakże aż u 30% pacjentów z nefropatią IgA rozwinie sięESRD w ciągu 20 lat. Wystąpienie objawów w wieku dziecięcymwiąże się z reguły z lepszym rokowaniem, podczasgdy podeszły wiek w momencie rozpoznania, nadciśnienietętnicze, stały krwinkomocz, znaczny białkomocz, obniżonawartość przesączania kłębuszkowego (GFR), zmianyhistologiczne cewkowo-śródmiąższowe oraz o typie m.in.szkliwienia kłębuszków i tworzenia półksiężyców stanowiąniekorzystne czynniki w rokowaniu.

Wzrost częstości występowania zespołu metabolicznegou dzieci i młodzieży w ostatnich latach budzi corazwiększe zainteresowanie i niepokój. Jak wykazałyliczne badania, zdefiniowanie zespołu metabolicznegou dzieci jest trudniejsze niż u dorosłych. Przedstawiamyzmieniające się podejście do zasad diagnostyki zespołumetabolicznego u dzieci na przestrzeni ostatnichdwudziestu lat.

There has been a growing concern about the increasingprevalence of metabolic syndrome among children andadolescents in the recent years. Many studies showedthat metabolic syndrome is difficult to define strictlyin pediatric population. We describe the changing approachto diagnosing metabolic syndrome in childrenthroughout the last twenty years.

Kwas salicylowy (KS) jest najprostszym przedstawicielemgrupy metabolitów wtórnych roślin wyższych,zwanych fenolokwasami, które odgrywają ważne rolebiologiczne zarówno w fizjologii roślin, jak i w ochroniezdrowia ludzkiego. W artykule przedstawiono krótki ryshistoryczny badań i zastosowań KS, pozyskiwanego zeźródeł naturalnych i przemysłowych, oraz wiadomościdotyczące występowania jego analogów strukturalnychw roślinach. Opisano rolę KS jako fitohormonu i induktoraodpowiedzi na stres u roślin oraz jako inhibitorawytwarzania mediatorów stanu zapalnego u ludzi.

Salicylic acid (SA) is the simplest example of moleculebelonging to the group of plant secondary metabolites,classified as phenolic acids. These compounds are ofconsiderable importance not only for well being of thehost organisms but also have advantageous influenceon human physiology. Short account of natural andsynthetic SA studies, as well as its structural analogs,is presented. The role of SA in plant local and systemicpathogen resistance phenomena is described, and itssignificance for anti-inflammatory therapies in humansare discussed.