Zespół Shwachmana-Diamonda (SDS) należy do rzadkich chorób wieloukładowych dziedziczonych w sposób autosomalny recesywny. Najczęstsza manifestacja
obejmuje niewydolność zewnątrzwydzielniczą trzustki oraz zaburzenia hematologiczne, jednakże w przebiegu SDS mogą się pojawić różnorakie
zaburzenia kostne, immunologiczne czy gastroenterologiczne. Duża różnorodność objawów ze strony wielu narządów i układów jest przyczyną trudności
diagnostycznych.
W pracy przedstawiono opisy przypadków dwóch pacjentek Instytutu „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, u których w toku diagnostyki ustalono rozpoznanie
zespołu Shwachmana-Diamonda.

Shwachman-Diamond syndrome is a rare multi-systemic disease; its trait of inheritance is autosomal recessive. The most common manifestation is exocrine
pancreatic dysfunction and hematologic aberrations, however in the course of SDS can occur various abnormalities of skeleton and immunological
or gastroenterological abnormalities. The wide broad of symptoms, presented from various organs and systems, is a main cause of diagnostic difficulties.
The paper presents case reports of two patients in whom was established a diagnosis of Shwachman-Diamond syndrome.

Ropień oczodołu występuje rzadko w okresie noworodkowym, może prowadzić do groźnych powikłań. Najczęściej punktem wyjścia infekcji jest zapalenie
sitowia. Celem pracy jest przedstawienie przypadku 16-dniowego noworodka z ropniem oczodołu wtórnym do ostrego zapalenia sitowia oraz
omówienie odrębności przebiegu choroby w okresie noworodkowym.

Orbital abscess is rare in neonates and can lead to severe complications. It originates mostly from ethmoid sinusitis. The aim of this paper is to present
a case of 16- day old neonate with orbital abscess secondary to acute ethmoiditis and to discuss the particularities of the disease in neonates.

Wstęp: Chód na palcach jest jednym z wariantów chodu fizjologicznego występującym u zdrowych dzieci do końca 3 roku życia. Dłużej utrzymujący się
taki sposób chodzenia wymaga dokładnego badania i oceny.
W postępowaniu ortopedycznym stosuje się:
a. ostrzykiwanie toksyną botulinową i gipsy korekcyjne oraz ćwiczenia redresyjne po zdjęciu gipsów;
b. chirurgiczne wydłużenie ścięgien Achillesa.
U osób badanych opisywana jest pogłębiona lordoza lędźwiowa. Chód na palcach może stanowić kompensację obniżonego napięcia posturalnego poprzez
wykorzystanie mechanizmu Puttiego.
Cel: Celem pracy jest zaprezentowanie efektów usprawniania chłopca z chodem idiopatycznym.
Materiał i metody: Oceniano wzorce posturalne i motoryczne, mierzono długości funkcjonalne mięśni kulszowo-goleniowych oraz trójgłowych łydki.
Usprawnianie trwało 6 tygodni i obejmowało:
1. założenie gipsów na stopy i podudzia na okres 2 tygodni;
2. ćwiczenia ukierunkowane na stabilizację ciała;
3. ćwiczenia poprawiające długość funkcjonalną mięśni kulszowo-goleniowych i trójgłowych łydki – 4 tygodnie.
Wyniki: Uzyskano poprawę wzorca chodu – chłopiec zaczął chodzić na całych stopach i potrafił utrzymać pozycję stojącą.
Wnioski: Zastosowane postępowanie usprawniające pomaga w uzyskaniu prawidłowego wzorca chodu dziecka z idiopatycznym chodem na palcach.

Introduction: Toe walking is one of the variants of physiological gait that appears quite often in healthy children till the end of the third year of life. If persistent,
it requires thorough examination and assessment.
Depend on method of heel rolling the following are applied in the orthopedic management:
a. botulinum toxin injections and corrective plaster casts as well as redressive exercises after casts removal;
b. surgical Achilles tendons lengthening.
In the characteristics of examined subjects hyperlordosis is described. Toe walking can constitute compensation of low postural tone through use of Putti’s
mechanism.
Aim: The aim of the study is to present results of management of the boy with idiopathic gait.
Material and methods: Postural and motor patterns were assessed, functional lengths of hamstring and triceps surae were measured.
The management lasted for 6 weeks and included:
1. placing plaster casts on the feet and shinws;
2. exercises dedicated to body stabilization;
3. exercises improving functional length of hamstrings and triceps surae.
Results: Gait pattern improvement was obtained. Boy began to walk on whole feet and was able to maintain standing position.
Conclusions: Procedures we applied may help patients with idiopathic toe walking.

Wstęp: Niedosłuch jest najczęściej występującą wadą wrodzoną u noworodków. Późna diagnostyka i brak leczenia mogą prowadzić do nieprawidłowego
rozwoju mowy i intelektu dziecka. W 2003 roku powstał Program Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu u Noworodków (PPPBSuN). Stwarza on
możliwość wykonania badania przesiewowego słuchu w drugiej dobie życia u każdego nowonarodzonego dziecka.
Cel pracy: Określenie roli lekarza rodzinnego i pediatry w monitorowaniu stanu słuchu dziecka biorącego udział w PPPBSuN.
Materiał i metody: Analizowana populacja obejmuje 4 679 826 dzieci zarejestrowanych w Centralnej Bazie Danych (CDB) Programu Powszechnych
Przesiewowych Badań Słuchu u Noworodków w okresie od stycznia 2003 roku do lipca 2015 roku.
Wyniki: 8,9% dzieci zarejestrowanych w CDB w związku z podejrzeniem wystąpienia niedosłuchu skierowano na kolejne wizyty do poradni laryngologicznych
oraz foniatryczno-audiologicznych. Z tej grupy aż 45,3% rodziców dzieci nie zgłosiło się na wizytę w ramach drugiego etapu badań.
Wśród dzieci, które zakończyły diagnostykę, u 12 555 stwierdzono niedosłuch różnego typu i stopnia. Jest to około 3 dzieci na 1000 rodzących się w
Polsce.
Wnioski: Niska częstość zgłaszania się na dodatkowe wizyty częściowo spowodowana jest brakiem wiedzy o konieczności wykonania dalszej diagnostyki
u dziecka z podejrzeniem niedosłuchu. Dlatego lekarze rodzinni i pediatrzy powinni brać aktywny udział we współtworzeniu programu, pełniąc ważną rolę,
jaką jest informowanie rodziców dzieci z grupy ryzyka o konieczności wykonywania kontrolnych badań słuchu w ośrodkach biorących udział w PPPBSuN.

Background: Hearing loss is the most common congenital disorder in newborns. The late diagnosis and lack of treatment can lead to abnormal speech
and intellect development. In 2003, Polish Universal Neonatal Hearing Screening Program (PUNHSP) has started. It provides an opportunity of hearing
screening test in every newborn child on the second day after delivery.
Objectives: The role of the family doctor and pediatrician in monitoring hearing loss of children participating in PUNHSP.
Material and methods: Since the beginning of the program there are 4 679 826 children registered in the Central Database (CDB).
Results: 8.9% children registered in CDB required subsequent visits at ENT and audiological centers due to suspected hearing loss. Of this group
45.3% were not consulted. Among the children who completed the diagnosis in 12 555 children hearing impairment of various types and degrees was
confirmed. It is estimated to be 3 per 1000 births in Poland.
Conclusions: Low referral rate to the ENT centers was partly caused by lack of parent’s knowledge about the need to further diagnosis in children with
suspected hearing loss. Therefore, family doctors and pediatricians should take an active part in the program, to inform patients (parents) about the need
to monitor the status of the child’s hearing.

Wstęp: Eskalacja problemu urazów ma związek z dynamicznym rozwojem cywilizacji, co pociąga za sobą konieczność weryfikacji etiologii i epidemiologii,
ze szczególnym uwzględnieniem nowych czynników. Urazy czaszkowo-mózgowe (UCZM) są częstym elementem urazów wielonarządowych
i w zasadniczym stopniu wpływają na stan pacjenta i rokowanie. Na śmierć dzieci spowodowaną urazem w 65% wpływa uraz układu nerwowego
w urazach wielonarządowych, w 32% izolowane urazy czaszkowo-mózgowe, a zaledwie w 3% urazy nieobejmujące OUN. Na uwagę zasługuje fakt
pojawienia się nowego czynnika etiologicznego w patologii UCZM u nieletnich, jakim jest alkohol. Rośnie liczba urazów doznanych pod wpływem
alkoholu, które są ciężkie i obarczone większym ryzykiem bezpośredniego zagrożenia życia.
Cel: Ocena ciężkości przebiegu i charakteru UCZM w grupie wiekowej 9-18 lat, bez spożycia i po spożyciu alkoholu.
Materiały i metoda: Badanie prowadzono od listopada 2007 do grudnia 2012 r. Do grupy badanej zakwalifikowano 49 pacjentów (średni wiek
– 14,78±1,62 lat), którzy doznali UCZM skojarzonego ze spożyciem alkoholu. Do grupy kontrolnej zakwalifikowano 62 osoby (średni wiek
– 13,42±2,56 lat). Było to kliniczno-kontrolne badanie, które uzyskało akceptację Komisji Bioetycznej UJ CM (nr KBET/8/B/2010).
Wyniki: UCZM doznane pod wpływem alkoholu w grupie wiekowej 9-18 lat różnią się od tych doznanych w grupie kontrolnej. W grupie badanej
istotnie częściej obserwowano obrażenia kończyn górnych, twarzoczaszki oraz wstrząśnienie mózgu. Obrażeniom OUN w grupie badanej częściej
towarzyszyły objawy uogólnionego nadciśnienia śródczaszkowego. W grupie kontrolnej częściej obserwowano złamania linijne czaszki, którym towarzyszył
krwiak nadtwardówkowy. Mimo podobnych okolic doznanego urazu u dzieci z obu grup konsekwencje były cięższe u pacjentów, którzy
spożywali przed urazem alkohol. Charakter obrażeń uwarunkowany był mechanizmem doznania urazu.
Wnioski: UCZM doznane w grupie wiekowej 9-18 lat po spożyciu alkoholu mają inny charakter niż te doznane bez jego udziału. Podobne okolice
doznanego obrażenia skutkowały cięższym przebiegiem choroby w grupie badanej.

Background: The increasing number of injuries is related to the dynamic development of our civilization and requires repeated verifications of their
etiology and epidemiology. Craniocerebral injury (CCI) is frequently a part of a multi-organ injury, substantially determining patient`s condition and
prognosis. In children, injury-related deaths are in 65% caused by an injury of the nervous system in multi-organ injuries, in 32% by an isolated CCI and
only in 3% they are caused by injuries, which do not involve the CNS. It is worth noticing that alcohol consumption became a new etiological factor
of craniocerebral injuries in under-age people and that the number of alcohol related injuries is increasing. Alcohol related CCIs are often severe and
negatively affect prognosis, as they are correlated with a higher risk of a life threatening situations.
Objectives: The aim of the study was to evaluate the severity and the character of craniocerebral injuries in a group of patients, aged 9 to 18, who
either had or had not consumed alcohol before sustaining CCI.
Materials and the methods: The study was carried out between November 2007 and December 2012. The case group was composed of 49 patients
(average age 14,78±1,62 years old) who had sustained CCI after alcohol consumption. 62 patients were qualified for the control group (average age
13,42±2,56 years old). The study was approved by the Ethics Committee of the UJCM (no. KBET/8/B/2010).
Results: The craniocerebral injuries of 9-18 years old patients sustained under the influence of alcohol differed from those of the control group.
Injuries of upper-limbs, facial bones (viscerocranium) as well as brain concussion were significantly more frequently observed in the case group.

CCI sustained under alcohol influence were more frequently accompanied by symptoms of increased intracranial pressure. On the other hand a higher
incidence of linear fractures of the scull accompanied by an epidural hematoma was observed in the control group. In spite of the similar injury area,
their consequences were more severe in children from the case group. The character of the sustained injuries was determined by a mechanism of injury.
Conclusions: Craniocerebral injuries sustained by 9-18 years old children who had consumed alcohol have different characteristics than the injuries
sustained by patients from the control group. Similar area of injury results in a more severe course of illness in case of alcohol consumption.

Obecnie autyzm stanowi jeden z głównych problemów opieki zdrowotnej w wielu krajach. Wraz z obserwowanym w ostatnich latach wzrostem
wskaźnika rozpoznawalności autyzmu zwiększa się liczba badań naukowych nad tym zaburzeniem. Autyzm jest zaburzeniem heterogennym klinicznie.
W literaturze opisuje się liczne problemy zdrowotne współistniejące u dzieci z autyzmem, które obniżają jakość ich życia. Mała liczba badań
naukowych poświęcona jest zagadnieniom związanym z rozwojem fizycznym autystycznych dzieci. Artykuł jest próbą porównania doniesień naukowych
dotyczących charakterystyki antropometrycznej dzieci i adolescentów ze „spektrum zaburzeń autystycznych” (ang. Autism Spectrum
Disorder, ASD): obwodu głowy, wysokości ciała i wskaźnika masy ciała. Prezentowane badania wskazują na odmienny wzorzec wzrastania u dzieci
z autyzmem oraz sytuują je w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia nadwagi i otyłości. Artykuł także przedstawia czynniki powiązane z zaburzeniami
wzrastania u pacjentów z ASD, omawia możliwe przyczyny rozbieżności prezentowanych wyników badań oraz podaje wskazówki dotyczące przyszłych
badań w tym zakresie.

Nowadays autism is one of the major public health concern in many countries. Along with the observed increase of an index of autism spectrum
disorders incidence the number of studies of this disorder. Autism is a heterogeneous disorder. Many children and adolescents have medically relevant
disorders that may negatively impact their growth. Only few studies have evaluated growth status in children with ASD . This article attempts to
compare scientific data of anthropometric characteristics of children and adolescent with ASD: head circumference, body height and body mass index.
Presented studies suggest that autistic children have abnormal pattern of growth and are at high risk of developing overweight and obesity. Article also
summarizes factors associated with growth disorders in patients with ASD, presents causes of discrepant findings and guidance for the future research.

Glikogenozy (ang. glycogen strage diseases, GSDs) należą do wrodzonych wad metabolizmu węglowodanów i polegają na nadmiernym spichrzaniu
glikogenu w tkankach, co jest spowodowane niedoborem aktywności jednego z enzymów włączonych w przemiany tego wielocukru w organizmie.
Pośród nich typ Ib (GSD-Ib) związany jest z neutropenią i upośledzoną funkcją neutrofilów, które uważane są za przyczynę tzw. manifestacji jelitowych
GSD-Ib w postaci przewlekłego nieswoistego zapalenia jelit (ang. inflammatory bowel disease, IBD). Ostatnie doniesienia literaturowe pokazują jednak
częstsze występowanie IBD także u chorych z typem Ia glikogenozy, który nie jest związany z neutropenią. Przyczyna rozwoju zapalenia jelit u tych
chorych nie została jeszcze poznana.

Glycogen storage diseases (GSD) belong to inborn errors of carbohydrate metabolism. They consist in an excessive accumulation of glycogen in the body
organs due to the deficient activity of one of the enzymes involved in glycogen metabolism. Among them, type Ib (GSD-Ib) has been associated with
neutropenia and abnormalities of neutrophil function, which are thought to be the cause of a chronic gastrointestinal inflammation (inflammatory bowel
disease, IBD) in these patients. However, current data shows an increased prevalence of IBD in GSD-Ia as well, although this type of GSD-I is not associated
with neutopenia. Pathogenesis of intestinal inflammation in these patients has not been recognized yet.

Zespół Marfana (ang. Marfan syndrome, MFS) jest uwarunkowaną genetycznie chorobą tkanki łącznej wywoływaną przez mutację w genie fibryliny-1.
Charakteryzuje się zróżnicowanym obrazem klinicznym, najczęściej przebiega z zajęciem układu sercowo-naczyniowego, układu mięśniowo-szkieletowego
oraz narządu wzroku. Średnia długość życia nieleczonych pacjentów z zespołem Marfana wynosi 40 lat, a główną przyczyną zgonów są
pęknięcia i rozwarstwienia tętniaków aorty. Nieprawidłowości w układzie krążenia zwykle długo nie dają żadnych objawów, a nieleczone mogą doprowadzić
do przedwczesnej śmierci. Wyprzedzające operacje poszerzonej aorty znacznie wydłużają życie pacjentów, stąd tak ważna jest właściwa
diagnostyka i monitorowanie zmian w układzie krążenia.

Marfan syndrome is a genetic disorder of connective tissue caused by mutations in the fibrillin-1 gene. It is characterized by diverse clinical manifestations,
typically involving the cardiovascular, musculoskeletal and ocular systems. The average life expectancy of untreated patients with Marfan syndrome
is 40 years with aortic aneurysm dissections as the leading cause of death. Abnormalities in the cardiovascular system are usually asymptomatic, but if left
untreated frequently lead to premature death. Preventive surgery of aortic aneurysm prolongs patient life. Therefore, the knowledge of Marfan syndrome
enables early diagnosis, which is crucial to implement appropriate preventive measures.

Donosowe kaniule o wysokim przepływie (ang. high flow nasal cannula, HFNC) są nieinwazyjną metodą wsparcia oddechowego, która może mieć
szerokie zastosowanie w oddziałach noworodkowych, zwłaszcza tych, które nie dysponują personelem pielęgniarskim przeszkolonym w stosowaniu
metody stałego dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych (ang. continous positive airway pressure, CPAP). Potencjalnie HFNC u wielu pacjentów
może być alternatywą dla tej metody leczenia. Liczba powikłań przy zastosowaniu obu metod jest podobna, jakkolwiek CPAP powoduje więcej urazów
nosa. Konieczne są jednak dalsze badania nad skutecznością i możliwymi powikłaniami HFNC, zwłaszcza w grupie skrajnych wcześniaków i dzieci
ze skrajnie małą urodzeniową masą ciała.

High flow nasal cannula (HFNC) is a noninvasive method of ventilatory support and may be widely used in neonatal wards, especially those that do
not have nurses trained in the use of continuous positive airway pressure (CPAP). Potentially, HFNC may be an alternative to this method in numerous
patients. The number of adverse events during the use of both methods remains similar, however, CPAP causes more nasal traumas, especially within
extremely premature newborns and in babies with extremely low birth weight

Mikrobiota przewodu pokarmowego od momentu porodu znacząco wpływa na zdrowie człowieka. Jej odpowiednie kształtowanie jest niezbędne
do dalszego rozwoju i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Mikroorganizmy przewodu pokarmowego pełnią szereg pozytywnych
funkcji, m.in. są odpowiedzialne za aktywację i dojrzewanie układu immunologicznego. Coraz częściej podkreśla się także zaangażowanie
mikrobioty jelitowej w mechanizmy związane z metabolizmem i wydatkowaniem energetycznym organizmu. Co więcej, mikrobiota jelitowa
może wpływać również na mózg i zachowanie człowieka za pośrednictwem osi mózgowo-jelitowej. Jednym słowem, bez bakterii nie istnieje
prawidłowo funkcjonujący organizm. Zatem odpowiednie modulowanie mikrobioty jelitowej (za pomocą probiotyków, prebiotyków, innych)
jest przyszłościową terapią leczenia i prewencji szeregu chorób przebiegających z dysbiozą jelitową.

Intestinal microbiota plays an important role in human health from birth. Optimal bacterial colonization is essential for further development
and correct function of many organs and systems. Gut microbiota is responsible for many complex functions such as digestion and absorption
within gastrointestinal tract but also for less straightforward activities such as activation and maturation of the immune system. Furthermore
intestinal microbiota may also affect the brain and behavior through the gut-brain axis. Without bacteria the homeostasis of the organism can
be disturbed. Optimization of the intestinal microbiota profile by pre- and probiotics can be an important therapeutic strategy in the prevention
of conditions linked with intestinal dysbiosis.

Białaczki są najczęstszymi nowotworami wieku dziecięcego, a większość przypadków stanowi ostra białaczka limfoblastyczna. Dzieci dotknięte białaczką
leczone są głównie systemową chemioterapią, która jest najszerzej stosowaną metodą walki z tego rodzaju nowotworem. Sama choroba oraz bardzo
obciążające leczenie nie są obojętne dla organizmu dziecka. Terapia niesie za sobą powikłania, które mogą znacznie obniżać komfort życia pacjenta.
Jednym z bardzo częstych i niepokojących skutków ubocznych leczenia cytostatykami jest zapalenie błony śluzowej jamy ustnej. Pomimo iż mechanizm
jego powstawania jest już dość dobrze poznany, do dziś nie udało się opracować skutecznego, opartego na rzetelnych badaniach, powszechnie akceptowalnego
postępowania w przypadku tego powikłania. W poniższej pracy zebrano aktualne doniesienia, oparte na dowodach naukowych, prezentujące
efektywne metody profilaktyki i postępowania w przypadku wtórnego zapalenia błony śluzowej jamy ustnej podczas leczenia cytostatykami u dzieci.

Leukemias are the most common type of childhood cancer with acute lymphoblastic leukemia representing a majority of cases. Children affected by
leukemia receive systemic chemotherapy, which is the most widely used method of treatment in this type of cancer. The disease itself, as well as very
aggravating treatment, is not indifferent to the child’s well-being. It brings many complications that can significantly reduce patient’s quality of life during
therapy. One of the most common and disturbing side effects is oral mucositis. Although the mechanism of its formation is already well known, still no
effective, widely acceptable protocol of its prevention and management has been developed. The aim of this review was to collect reports based on
scientific evidence used in the prevention and treatment of inflammation of the oral mucosa in the course of chemotherapy in children.

.

.

Pierwszy rok życia dziecka stanowi fundament pod cały dalszy rozwój człowieka. W niemowlęctwie następuje dynamiczne przyśpieszenie tempa rozwoju
mózgu: rozrastanie się dendrytów, tworzenie synaps i mielinizacja. Mózg małego dziecka cechuje duża plastyczność, a także wrażliwość na niedobory.
Dlatego ważne jest zapewnienie niemowlęciu warunków i oddziaływań odpowiednich do jego potrzeb i możliwości. Niniejszy artykuł opisuje w sposób
wielopłaszczyznowy stymulację rozwoju wzroku i innych funkcji poznawczych dziecka. Po pierwsze, przyjęto założenie, że do właściwego rozwoju niezbędny
jest zarówno prawidłowy rozwój fizyczny, jak i oddziaływania najbliższego środowiska, a także prawidłowe żywienie. Po drugie, poszczególne obszary
funkcjonowania, takie jak zmysły czy motoryka, wzajemnie na siebie oddziałują. Tak więc, stymulując wzrok, pobudzamy również inne sfery rozwoju. Omówiono
znaczenie spostrzegania wzrokowego w rozwoju dziecka, nabywanie kolejnych umiejętności wzrokowych przez niemowlę oraz zaprezentowano
praktyczne przykłady sposobów stymulacji wzroku. Wskazano także sytuacje niepokojące, mogące świadczyć o zaburzeniach rozwoju w 1. roku życia.
Przedstawiono rolę kwasów DHA, AA i ALA w rozwoju wzroku i ośrodkowego układu nerwowego, a także dokonano zestawienia zaleceń suplementacji dla
dzieci, młodzieży oraz kobiet w ciąży i matek karmiących piersią.

The first year of a child’s life is the foundation for further human growth. In an infancy phase we can observe a dynamic increase of brain growth: expansion
of dendrites, the formation of synapses and myelination. The brain of an infant is characterized by high plasticity, but also shortages in sensitivity. It is very
important to ensure that the infant will get conditions appropriate to its needs and abilities. The article describes, in a multidimensional way, the development
of visual stimulation and other baby’s cognitive functions. Firstly, it was assumed that the proper growth needed proper physical growth as well as
the influence of the nearest environment, and also proper nutrition. Secondly, each area of the human’s functioning, such as the senses and motor skills,
interact with one another. So when stimulating eyes, other areas of growth are stimulated too. The article describes the importance of visual perception in
the child’s growth, developing new visual skills in an infant and presents practical examples of ways to stimulate vision. The article also includes worrying
situations, possibly reflecting disorders of development in the first year of life. In the article one can read about the role of DHA, AA and ALA in the growth
of vision and the central nervous system as well as recommendations of supplementation for children, pregnant women and lactating mothers.

Co roku 14 mln młodocianych kobiet zachodzi w ciążę. Ciąże te stanowią 11% wszystkich ciąż na świecie i są poważnym problemem zdrowia publicznego.
Są obarczone zwiększonym ryzykiem dla matki oraz dla noworodka, wpływają także na pogorszenie czynników socjoekonomicznych młodych
kobiet. Wiele nastolatek nie posiada wystarczającej wiedzy dotyczącej możliwych sposobów zapobiegania ciąży. Obecnie dostępnych jest wiele metod
antykoncepcji, które zostały omówione w poniższym artykule.

There are 14 million adolescent pregnancies each year and they constitute up to 11% of all pregnancies worldwide. Adolescent pregnancies are a serious
public health problem, as they are linked to an increased risk of medical complications for both the mother and the child. They also worsen socio-economical
factors in young women. A majority of young women don’t have a sufficient knowledge about contraception. There are many contraceptive
methods available, which were described in the article.

Martwicze zapalenie jelit (ang. necrotizing enterocolitis, NEC) jest najczęstszą chorobą układu pokarmowego noworodków urodzonych przedwcześnie.
Zmiany występujące w jelitach mogą w istotny sposób wpływać na stan ogólny chorego i być źródłem poważnych powikłań. W artykule omówiono patogenezę
choroby i wskazano na czynniki modyfikujące ryzyko zachorowania. Obraz kliniczny jest uzależniony od rozległości zmian w jelitach i odpowiedzi
na zastosowane leczenie.

Necrotizing enterocolitis is the most common illness of digestive tract in preterm infants. Intestinal lesions may significantly influence general condition of
a patient and cause serious complications. The paper describes pathogenesis of NEC and factors modifying morbidity. Clinical picture depends on the size
of intestinal lesions and reaction to treatment. Standardy

Ultrasonografia tarczycy jest prostą metodą pokazującą morfologię i wspomagającą ocenę funkcji tarczycy u pacjentów pediatrycznych. Praca przedstawia
wskazania i techniczne aspekty badania, przybliża anatomię ultrasonograficzną i omawia prawidłowy obraz gruczołu tarczowego.

Thyroid ultrasound is a simple method showing the morphology and supporting the assessment of thyroid function in pediatric patients. The paper
presents indications, technical aspects of the examination, explains ultrasound anatomy and discusses the proper picture of the thyroid gland.

Nadczynność tarczycy u dzieci występuje z częstością 1 na 100 000 na rok i u 96% pacjentów ma podłoże autoimmunologiczne. Charakteryzuje się
podwyższonymi stężeniami wolnych hormonów tarczycy. Najczęstszą przyczyną jest choroba Gravesa-Basedowa, dla której typowa jest obecność przeciwciał
stymulujących receptor TSH (TRAb). Poza objawami typowymi, u dzieci mogą występować charakterystyczne dla wieku rozwojowego cechy nadczynności
tarczycy, tj. przyspieszenie wieku kostnego, przedwczesne dojrzewanie płciowe, zaburzenia neuropsychiczne, pogorszenie wyników w nauce.
W leczeniu stosuje się tyreostatyki oraz leczenie radykalne – terapię radiojodem lub tyreoidektomię. Trwałe remisje po leczeniu tyreostatykami obserwuje
się u dzieci rzadziej niż u dorosłych, jedynie u ok. 30% pacjentów po średnio 2 latach leczenia. Nadczynność tarczycy u dzieci może wystąpić również
w przebiegu choroby Hashimoto, autonomicznego guzka lub u noworodków matek z wysokim mianem TRAb.

The incidence of hyperthyroidism in children is approximately 1 to 100 000 per year and 96% its cases are due to autoimmunological process.
It is characterized by increased concentration of free thyroid hormone. The most common cause of hyperthyroidism in children is Graves’ disease. It is due
to the effect of TSH receptor stimulating antibodies (TRAb) which stimulate the thyroid to produce excess hormones. Besides typical signs and symptoms,
some characteristic features of hyperthyroidism could be present in paediatric population: advanced bone age, precocious puberty, learning difficulties,
neuropsychiatric disturbances. The antithyroid drugs as the initial treatment are used, however the remission rate in children is significantly lower than
in adults, and reaches about 30% after 2 years of treatment. Additionally, 131I therapy and surgery are considered the optional treatment. Less common
causes of hyperthyroidism in children are Hashimoto thyroiditis, autonomous adenoma or neonatal hyperthyroidism due to maternal TRAb antibodies.

Fizjoterapia oddechowa jest nieodłącznym elementem całościowego postępowania terapeutycznego w leczeniu schorzeń układu oddechowego
u dzieci i młodzieży. Systematyczne i prawidłowe stosowanie fizjoterapii klatki piersiowej łagodzi dolegliwości, poprawia wydolność i sprawność
fizyczną organizmu oraz jakość życia pacjenta. W pulmonologii pediatrycznej fizjoterapia powinna mieć wymiar długofalowy, uwzględniający kształtowanie
się postawy ciała i aktywność fizyczną dziecka.
Celem pracy jest przedstawienie praktycznych, użytecznych form drenażu oskrzeli, ćwiczeń oddechowych oraz zabiegów fizykoterapeutycznych pod
kątem znaczenia fizjoterapii w chorobach układu oddechowego u dzieci i młodzieży.

Respiratory physiotherapy is an integral part of the overall children therapy applied in the treatment of respiratory disorders. The systematic and
regular use of chest physiotherapy relieves symptoms, improves efficiency and physical fitness of the organism and the patient’s quality of life.
Paediatric pulmonology physiotherapy should be considered long-term should also take into account development of posture and physical activity
of a child.
The aim of this study is to present practical, useful forms of bronchial drainage, breathing exercises and physiotherapy treatment in the light
of importance of children physiotherapy in respiratory diseases.

Zapalenie oskrzelików (łac. bronchiolitis) to ostra choroba zapalna dolnych dróg oddechowych. Występuje u dzieci poniżej 2. roku życia. Rozpoczyna
się objawami prodromalnymi ze strony górnych dróg oddechowych, prowadząc w ostateczności do ostrego stanu zapalnego najdrobniejszych
rozgałęzień oskrzeli. Zachorowania o najcięższym przebiegu występują u najmłodszych niemowląt, zwłaszcza przedwcześnie urodzonych oraz dzieci
z przewlekłą chorobą płucną, wrodzonymi wadami serca, niedoborami odporności i zespołem Downa. Na obraz kliniczny składają się objawy duszności
wydechowej w połączeniu ze świstami i trzeszczeniami/rzężeniami drobnobańkowymi stwierdzanymi osłuchowo. Zapalenie oskrzelików rozpoznaje się
na podstawie objawów klinicznych; badania dodatkowe nie są wymagane. Jedynymi metodami o udowodnionej skuteczności w leczeniu tej choroby
są tlenoterapia i odpowiednie nawodnienie.

Bronchiolitis is an acute inflammatory disease of lower respiratory tract. It occurs in children younger than 2 years. At the beginning, we observe
prodromal symptoms of upper respiratory tract; then inflammation extends to the smallest parts of bronchial tree. The youngest infants, especially
prematurely-born and children with chronic lung disease, congenital heart failure, immunodeficiency and with Down’s syndrome are in the elevatedrisk-
group of severce course of disease. Clinical manifestation of bronchiolitis covers signs of expiratory dyspnea, accompanied by wheezes and crackles
in auscultation. The disease is diagnosed on the basis of clinical signs, any additional tests are not required. Oxygentherapy and adequate hydration are
the only methods of treatment proven effective.

Urazy głowy u dzieci są jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się do pediatry lub szpitalnego oddziału ratunkowego. Nazewnictwo obrażeń i
postępowanie z dziećmi po wstrząśnieniu mózgu/lekkich urazach głowy są ciągle przedmiotem kontrowersji. Podstawowe znaczenie ma zapewnienie
dzieciom spokoju, z ograniczonym zastosowaniem leków przeciwbólowych, i stopniowy, kontrolowany powrót do aktywności umysłowej i fizycznej.
Młodsze dzieci po wstrząśnieniu mózgu dłużej powracają do zdrowia. Chociaż stan większości dzieci po wstrząśnieniu mózgu poprawia się w ciągu
kilku dni, u około 10% ujawniają się objawy zespołu powstrząśnieniowego wymagające wielospecjalistycznej rehabilitacji neuropsychologicznej.

Head trauma in children is one of the most common reasons of pediatric counselling and referral to the hospital. Terminology and management
of concussion/mild head trauma is still controversial. Recent suggestions have introduced the concept of rest, limitation of analgetic drugs and
gradual return to physical and mental activity. Younger children require more time to recover. Although most children recover in days or weeks
after concussion, about 10% of them develop symptoms of postconcussion syndrome. For these children, multidimensional neuropsychiatrical
rehabilitation is necessary for recovery.

W artykule podsumowano aktualne (2016) dane dotyczące możliwości zapobiegania alergii na pokarm poprzez wczesne interwencje żywieniowe.
Bez względu na ryzyko wystąpienia alergii celem, do którego należy dążyć, jest wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia dziecka.
W przypadku niemowląt z grupy podwyższonego ryzyka choroby alergicznej (tzn. alergia udokumentowana u rodziców i/lub rodzeństwa), które nie mogą
być karmione wyłącznie piersią, można rozważyć zastosowanie preparatu mlekozastępczego o potwierdzonej zmniejszonej alergenności, głównie jako
profilaktykę wystąpienia atopowego zapalenia skóry (chociaż istnieją odmienne opinie). Nie zaleca się unikania lub odraczania wprowadzania potencjalnie
alergizujących pokarmów u niemowląt z grupy ryzyka wystąpienia alergii, jak też u nieobciążonych takim ryzykiem. Nowe dane potwierdzają bezpieczeństwo
takiego postępowania, ale aktualnie dobrze udokumentowane jest tylko zmniejszenie ryzyka alergii na orzeszki ziemne. Opinie ekspertów odnośnie
do zasadności stosowania pro- i prebiotyków w zapobieganiu alergii są rozbieżne; przedmiotem dyskusji pozostaje wybór skutecznego pro-/prebiotyku.

The paper summarizes current recommendations on the prevention of food allergy in children through early dietary modifications. Exclusive breastfeeding
for 6 months is a desirable goal. Infants with a documented hereditary risk of allergy (i.e., an affected parent and/or sibling), who cannot be breastfed
exclusively, may receive a formula with confirmed reduced allergenicity as a means of reducing the risk of atopic dermatitis, although different opinions
exist. There is no convincing scientific evidence that the avoidance or delayed introduction of potentially allergenic foods reduces allergies in infants considered
to be at increased risk for the development of allergic diseases or in those not considered to be at increased risk. New data confirm the safety of
early introduction of potentially allergenic foods, although strong data on the efficacy of such approach apply mainly to peanut allergy. Different opinions
exist with regard to the use of pro/prebiotics for preventing allergy as it remains unclear which pro/prebiotic may be considered.

.

.

Zarówno amerykańskie Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorobom (CDC), jak i Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznały zakażenie wirusem Zika
za globalne zagrożenie dla zdrowia publicznego ze względu na możliwe powiązania z wadami wrodzonymi ośrodkowego układu nerwowego (małogłowiem,
zwapnieniami wewnątrzczaszkowymi). Poniżej przedstawiono aktualny stan wiedzy na ten temat.

Both, the US Centers for Disease Control and Prevention (CDC) and World Health Organization (WHO) announced the infection Zika as a global threat to
public health because of the possible link with birth defects of the central nervous system (microcephaly, intracranial calcification). We present the current
state of knowledge on this topic.

.

.

Opublikowane w 2015 r. wytyczne ERC dotyczące resuscytacji i wsparcia okresu adaptacji do życia pozamacicznego noworodków bezpośrednio po
urodzeniu uaktualniają poprzednią wersję europejskich standardów postępowania przygotowaną 5 lat wcześniej. Do najważniejszych zmian należy podkreślenie
znaczenia utrzymywania odpowiedniej temperatury ciała noworodka (36,5-37,5°C), która stanowi zarówno istotny czynnik rokowniczy, jak
i wskaźnik jakości opieki, wprowadzenie terminu „wsparcia okresu adaptacji” oraz rozwinięcie rekomendacji dotyczącej stosowania CPAP u niewydolnych
oddechowo noworodków urodzonych przedwcześnie. Priorytetem u nieoddychających noworodków jest upowietrznienie płuc i wentylacja, którą należy
rozpocząć w 1. minucie życia. Często udrożnienie dróg oddechowych i rozprężenie płuc są jedynym koniecznym postępowaniem. W sytuacjach, w
których wymagane jest uciskanie klatki piersiowej (3 uciśnięcia:1 wdech) i podanie leków, czynności te mogą być skuteczne jedynie, jeśli płuca zostały
wcześniej upowietrznione i kiedy prowadzona jest efektywna wentylacja.

2015 ERC guidelines on resuscitation and support of transition of neonates at birth update the previous version of the guidelines from 2010. Among the
main changes are a strong emphasis placed on maintaining neonate’s body temperature between 36,5 and 37,5°C (temperature is a strong predictor of
outcomes and a healthcare quality indicator), introduction of the term “support of transition” and an expanded recommendation regarding the use of
CPAP in preterm children with respiratory distress. Lung inflation and ventilation are the most important interventions and should be undertaken within
1 min from birth in non-breathing infants – in most cases opening of the airways and aerating the lungs are all that is necessary. Appropriate lung inflation
and ventilation are also crucial in infants that require chest compressions (3:1 compressions to breaths ratio) and pharmacotherapy.