Analizując wpływ poszczególnych składników pokarmowych na stan zdrowia dziecka, powinniśmy brać pod uwagę ilość i jakość poszczególnych składników pokarmowych oraz zmieniające się wraz z rozwojem zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze (w wyniku dojrzewania i adaptacji metabolicznej). W niniejszej pracy omówiono charakterystykę białek stosowanych w żywieniu niemowląt, zapotrzebowanie na białko oraz jego znaczenie w tej grupie wiekowej. Szczególną uwagę zwrócono na mechanizm programowania metabolicznego związany z podażą białka u niemowląt ze względu na odległe ryzyko rozwoju otyłości.

Analyzing the impact of individual nutrients on the state of the child`s health, we should take into account the quantity and quality of individual nutrients and changing with the development body request for nutrients (as a result of aging and metabolic adaptation). In this paper author presents the characteristic of the protein used in infant nutrition, the protein requirements and its significance in this age group. Metabolic programming was described in relation to high protein in take in infancy with increased risk of obesity in later age.

Integracja sensomotoryczna jest zjawiskiem neurofizjologicznym umożliwiającym prawidłowe funkcjonowanie dziecka we wszystkich sferach rozwoju. Według J. Ayres podstawowymi układami sensorycznymi są: układ przedsionkowy, proprioceptywny oraz dotykowy i stanowią one bazę dla rozwoju percepcji wzrokowej i słuchowej. Zaburzenia integracji sensomotorycznej określane są jako zaburzenia przetwarzania sensorycznego i manifestują się w postaci: 1. zaburzeń modulacji sensorycznej (nadwrażliwość, podwrażliwość, poszukiwanie wrażeń sensorycznych), 2. zaburzeń ruchowych (zaburzenia posturalne i dyspraksja), 3. zaburzeń różnicowania sensorycznego. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego skutkują trudnościami w sferze poznawczej, społecznej, emocjonalnej i behawioralnej.

Sensorimotor integration is neurophysiological phenomenon that allows normal functioning of a child in all developmental areas. According to J.Ayres vestibular, proprioceptive and tactile systems are fundamental sensory systems and they comprise basis for development of visual and hearing perception. Sensorimotor integration disorder is described as sensory processing disorder and it is manifested in form of: 1. sensory modulation disorder (sensory overresponsivity, sensory underresponsivity, sensory seeking), 2. sensory-based motor disorder (postural disorders and dyspraxia), 3. sensory discrimination disorder. Sensory processing disorder results in disturbances of cognitive, social, emotional and behavioral areas.

Niedobory składników odżywczych są problemem powszechnym i występują w dużej części populacji dziecięcej. W pracy przedstawiono najnowsze badania dotyczące składników odżywczych, takich jak DHA, kwas foliowy, witamina D, jod i żelazo oraz analizy ich wpływu na wzrost i prawidłowe funkcjonowanie organizmu dziecka.

The insufficiency of important nutrients are a common problem which occur in a large population of children. The paper presents the latest research on nutrients such as DHA, folic acid, vitamin D, iodine and iron and their influence on growth and the proper functioning of children`s body.

Odpowiednia profilaktyka niedoboru żelaza u niemowląt z grup ryzyka tego niedoboru pozwala zapobiegać pełno objawowej niedokrwistości. Autorzy przedstawiają dobrze znane oraz rzadziej wymieniane czynniki ryzyka występowania zmniejszonych zasobów żelaza u noworodków i niemowląt. Podkreślono wagę przestrzegania zaleceń dotyczących profilaktycznych i leczniczych dawek preparatów żelaza z uwzględnieniem diety niemowlęcia - szczególnie w przypadku karmienia wyłącznie pokarmem kobiecym - oraz zaplanowania regularnych kontroli pediatrycznych, które pozwolą modyfikować leczenie stosownie do aktualnej masy ciała szybko rosnącego dziecka.

Appropriate supplemental iron intake helps to prevent iron deficiency anaemia in infants with risk factors for low iron stores. It is very important to follow the guidelines for the prevention and treatment of iron deficiency anaemia with respect to the infants’ diet - especially in exclusively breastfed infants- and to plan the routine check-ups to change the iron’s doses in fast growing infants.

Odpływ pęcherzowo-moczowodowy (OPM) rozpoznawany jest zwykle w wyniku postnatalnej diagnostyki wodonercza płodowego lub w następstwie diagnostyki zakażenia układu moczowego (ZUM). Jego przyczyną jest najczęściej wysokie ciśnienie śródpęcherzowe spowodowane obecnością przeszkody podpęcherzowej: anatomicznej lub czynnościowej, którą stanowić może wzmożone napięcie zwieracza lub dyskoordynacja wypieracz-zwieracz. Następstwami przeszkody podpęcherzowej są wysokie ciśnienie mikcyjne oraz niecałkowite opróżnienie pęcherza usposabiające do rozwoju ZUM. W zapobieganiu ZUM najistotniejsze znaczenie mają przeciwdziałanie zaparciom, właściwa podaż płynów i odpowiednio częste oddawanie moczu z zachowaniem właściwej pozycji, umożliwiającej relaksację przepony miedniczej. Zastosowane mogą być alfa-blokery, które rozluźniając mechanizm zwieraczowy cewki, ułatwiają opróżnianie pęcherza. Swobodna mikcja, bez generowania wysokich ciśnień, działa tonizująco na wypieracz. Efektem jest zniesienie skurczów nadreaktywnych, obniżenie ciśnienia śródpęcherzowego, a także całkowite opróżnianie pęcherza, a więc przeciwdziałanie nawrotom ZUM. Stosowanie profilaktyki antybakteryjnej nie jest konieczne. W przypadku nawracających ZUM, pomimo właściwego postępowania zachowawczego, pediatra powinien skierować dziecko do urologa dziecięcego.

Vesicoureteral reflux (VUR) is usually diagnosed during postnatal evaluation of fetal hydronephrosis or diagnostics after urinary tract infection (UTI). Themain cause of VUR is high intravesical pressure. Detrusor-sphincter discoordination or increased tension of the sphincters are the elements of functional obstruction with post voiding residuals which lead to UTI. Crucial for UTI prophylaxis is prevention of constipation, proper fluid intake, micturition ina proper intervals and in a position allowing relaxation of the urogenital diaphragm. Alpha-blockers can be used to increase relaxation of the urethral sphincters. Free micturition lowers intravesical pressure and tones the detrusor. Complete bladder emptying is the best prevention of recurrent UTI. Theuse of antibacterial prophylaxis is not necessary. In case of recurrent UTI, despite proper conservative treatment, pediatrician should refer the patient to pediatric urologist.

Zaparcie stolca jest jednym z najczęściej zgłaszanych problemów gastroenterologicznych. Definiuje się je jako oddawanie stolca w odstępach większych niż 3 dni oraz oddawanie stolca twardego, z wysiłkiem, z towarzyszącym uczuciem niepełnego wypróżnienia. Zaparcie może mieć podłoże organicznelub częściej (w 90% przypadków) czynnościowe. Konwencjonalne leczenie rekomenduje stosowanie diety bogatoresztkowej, edukację pacjenta, stosowanie leków rozluźniających stolec oraz ułatwiających jego ewakuację. W odpowiednio wybranych przypadkach możemy zastosować terapię sprzężenia zwrotnego - biofeedback. Do terapii kwalifikujemy chorych, u których zaparcie spowodowane jest dyssynergią dna miednicy lub nieprawidłową funkcją zwieraczy, potwierdzoną manometrią anorektalną. Ćwiczenia mają na celu nauczenie pacjenta prawidłowej kontroli mięśni biorących udział w defekacji. Według literatury terapia skuteczna jest u 50%-90% pacjentów. Duża rozpiętość oceny skuteczności wynika prawdopodobnie z niewłaściwej kwalifikacji pacjentów oraz braku wytycznych mówiących o prowadzenia terapii biofeedback.

Constipation is one of the most commonly reported gastrointestinal problems. It is defined as a bowel movements at intervals greater than 3 days, itis accompanied by a hard bowel movements with a feeling of incomplete evacuation. It may be caused by the organic disease, or more frequently (in 90% of cases), it is a functional problem. The conventional treatment comprises such recommendations as fiber rich diet, proper education of patientand application of laxative drugs. In properly classified cases the biofeedback therapy can be introduced. Selection of patients includes those with constipation caused by pelvic floor dyssynergia or abnormal function of the sphincter confirmed in anorectal manometry. The exercises are designed insuch way that the patient can learn how to control particular muscles which are involved in the process of defecation. According to literature, the therapy is effective in 50-90% of patients. A large spread of effectiveness is probably a consequence of inadequate selection of patients and a lack of guidelines about conducting biofeedback therapy.

U pacjentów po transplantacji narządowej zakażenie wirusem grypy wiąże się ze wzrostem ryzyka groźnych powikłań, zwiększając kilkakrotnie ryzykozgonu. Autorzy przedstawiają aktualną wiedzę dotyczącą szczepień przeciwko wirusowi grypy u osób po przeszczepieniu wątroby, ze szczególnym uwzględnieniem populacji pediatrycznej, w oparciu o przegląd literatury z ostatnich lat. Zalecenia dotyczące szczepień sformułowane są na podstawie wytycznych wydanych w 2011 r. przez Światową Organizację Zdrowia wraz z ACIP (Advisory Committee on Immunization Practices) i Amerykańskim Towarzystwem Transplantologicznym.

Influenza infections in transplant recipients may be associated with severe complications heightening several times the risk of death. Authors present up to date knowledge concerning influenza immunization in liver transplant recipients, especially children, on the basis of the literature review. Recommendations are formulated according to WHO, ACIP (Advisory Committee on Immunization Practices) and AST - (American Society of Transplantation) guidelines.

Zaburzenia rozwoju pierwszego i drugiego łuku skrzelowego mają różnorodną manifestację kliniczną, od drobnych zaburzeń pojedynczych strukturpo skomplikowane zespoły wad wrodzonych. Częstość występowania tych schorzeń nie jest duża, natomiast implikacje czynnościowe i estetyczne sąpoważne. Z niedorozwojem środkowego piętra twarzy wiążą się zaburzenia oddechowe, neurologiczne, okulistyczne oraz narządu żucia, co skutkuje zaburzeniem rozwoju psychospołecznego. W pewnych przypadkach zaburzenia mogą występować w tak dużym nasileniu, iż stanowią zagrożenie życia. Leczenie ich wymaga wczesnego rozpoznania oraz wdrożenia już w pierwszych dniach po narodzinach dziecka, a kończy się dopiero z ukończeniem wzrostu kośćca.Celem tej pracy poglądowej jest przybliżenie problemu niedorozwoju środkowego piętra twarzy, ze szczególnym uwzględnieniem procesu diagnostycznego,ogólnie praktykującym lekarzom pediatrom.

Developmental anomalies of the first and the second branchial arch reveal diverse manifestations from single-structured mild disorders to syndromicab normalities. Among the last mentioned there is a group of syndromes associated with craniosynostoses. Although the frequency of those diseases isn’t high, the functional and the aesthetic implications are serious. They cause respiratory, neurological, ophthalmological, mastication and psychosocial disorders. In some cases intensification of these impairments may be life threating. The treatment requires early diagnosis and should be introduced within first days after the birth of a child, and be finished with the time of completion of skeletal growth.The purpose of this article is to present the overview of midface hypoplasia, with particular emphasis on the diagnostic process for generally practicing pediatricians.

Sposób żywienia jest jednym z ważniejszych czynników mających wpływ na stan odżywienia dziecka i jego zdrowie. Celem pracy było określenie wzorów żywieniowych dzieci w wieku 1-3 lat w odniesieniu do aktualnych zaleceń i norm żywieniowych. W latach 2010-2011 przeprowadzono na ogólnopolskiej reprezentatywnej grupie dzieci w wieku 1-3 lata (n=400) badania dotyczące oceny sposobu żywienia w odniesieniu do ich stanu odżywienia. Do oceny sposobu żywienia wykorzystano odpowiedzi uzyskane z kwestionariusza ankietowego. Wypełniający ankietę rodzice odpowiadali na pytania o postępowanie żywieniowe, gdy dziecko było w okresie niemowlęcym (retrospektywnie) i o aktualny sposób żywienia dziecka. Analiza jadłospisów (n=1200) posłużyła do oceny spożycia żywności u dzieci. W pierwszym półroczu życia tylko 12,75% dzieci było karmionych wyłącznie piersią. W zależności od wieku, dobór produktów w ich dietach był zróżnicowany pod względem jakości, ilości i wielkości porcji, co przełożyło się na typowe dla dzieci z określonych grup wiekowych wzory żywienia. Diety dzieci w wieku 2.lat charakteryzowały się zdecydowanie większym udziałem gotowych produktów żywnościowych przeznaczonych dla niemowląt i małych dzieci. Dieta w 3.roku życia była mleczno-węglowodanowa. Wyodrębnione w badaniu wzory żywienia dzieci w wieku niemowlęcym i poniemowlęcym odbiegają od modeli bezpiecznego żywienia dzieci w tym wieku. Istnieje potrzeba systemowych rozwiązań dotyczących przekazania efektywnej wiedzy na temat optymalnego postępowania żywieniowego.

Proper nutrition is one of the most important factors influencing development and health of children.The objective of this article was to assess dietary patterns of infants and children aged 13-36 months compared to nutritional recommendations. The authors referred to the result of the study conducted in 2010 on a nation-wide, representative sample of children aged 13-36 months. The aim of the project was to evaluate the diet of children aged 13-36 months with reference to their nutritional status. The data on feeding practices in infancy in studied children werealso collected. In infancy only 12,75% of studied children were breastfed exclusively in the first six months of life. The study revealed that dietary patterns of children in the 2nd and 3rd year of life varied significantly in terms of composition and nutritional value. Diets of younger children - in the second year of life- contained significantly more foods for particular nutritional uses, including formula, baby cereal/porridge, fruit purees and juices. Diets of older children - inthe third year of life - were rich in dairy and carbohydrates, the latter coming mainly from juices, fruit, potatoes, vegetables, bread, sugar/sweets. Nutritional recommendations were not fully followed in any of the analysed periods of children’s life. The authors emphasize that it is of utmost importance for nutrition of infant and children to be compliant with recommendations and the developed models of safe nutrition for children must be popularised among parents/ care-givers and health-care professionals.

Cel: Celem badania była ocena sposobu żywienia jako czynnika ryzyka miażdżycy u dzieci z celiakią.

Pacjenci i metody: Badaniem objęto grupę 277 pacjentów z celiakią, w tym 67 - z nowo rozpoznaną celiakią po roku leczenia dietą bezglutenową oraz 210 pacjentów stosujących dietę przez co najmniej 5 lat. Rekrutację prowadzono w 7 ośrodkach klinicznych: w Warszawie, Szczecinie, Poznaniu, Bydgoszczy, Wrocławiu, Białymstoku i Katowicach. Ocenę sposobu żywienia przeprowadzono w oparciu o kwestionariusz częstości spożycia wybranych grup produktów w ciągu tygodnia, a uzyskane wyniki odniesiono do zaleceń żywieniowych, analizując składniki diety wpływające na ryzyko chorób układu krążenia. Przestrzeganie diety określone subiektywnie przez pacjentów porównano do wyników testów serologicznych. Wiedzę pacjentów o celiakiii podstawowych zasadach diety bezglutenowej oceniano na podstawie autorskiego kwestionariusza.

Wyniki: Wykazano, że 81% pacjentów deklarowało przestrzeganie diety bezglutenowej, jednak 22% z nich miało dodatnie wyniki testów serologicznych. Badanie stężenia przeciwciał (tTG i DGP) wykazało, że 25% chorych nie przestrzega diety, ale tylko 24% z nich było tego świadome. Częstość spożywania ryb, warzyw (świeżych lub gotowanych) i owoców była niska w odniesieniu do zaleceń żywieniowych, w przeciwieństwie do mięsa i jego przetworów o umiarkowanej zawartości tłuszczu, słodyczy i drobnych przekąsek, których przeciętne spożycie w tygodniu było wyższe niż zalecane.

Wnioski: Badanie wykazało, że dieta dzieci z celiakią może być czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia ze względu na niedostateczne spożycie produktów bogatych w błonnik pokarmowy, naturalne witaminy i antyoksydanty oraz nadmierne spożycie słodyczy, produktów mięsnych oraz tłuszczównasyconych. Taki sposób żywienia wskazuje na konieczność stałej opieki dietetycznej nad chorymi z celiakią obejmującej nie tylko kontrolę ścisłego przestrzegania diety bezglutenowej, ale także profilaktykę chorób układu krążenia.

Aim: The aim of the study was to assess the dietary habits among children with coeliac disease (CD) in respect of risk of atherosclerosis.Patients and

Methods: The study was performed among 277 patients with CD, recruited from 7 regional clinics: Warszawa, Szczecin, Poznań, Bydgoszcz, Wrocław, Białystok and Katowice. Study group was comprised of 67 children with newly diagnosed CD and 210 children treated with gluten-free diet(GFD) for >5 years. Diet quality was measured with Food Frequency Questionnaire to reflect the compliance with main recommendations for diet reducingrisk of cardiovascular disease (CVD). The adherence to the GFD was self-estimated by participants and compared to serological tests results.

Results: The study showed that 81% of patients claimed the strict adherence to the GFD, however 22% of them had positive serological tests. Tested antibodies (tTG and DGP) showed that 25% patients not complied with the GFD. Among all children with positive antibodies only 24% were conscious of gluten consumption. The frequency of intake of fish, vegetables (fresh or cooked) and fruits in daily diet was low in comparison to dietary guidelines, in contrast to the increased consumption of medium-fat meat’s products, sweets and snacks.

Conclusions: The study showed atherogenic profile of the dietary habits of children with coeliac disease because of the low intake of products rich indietary fiber, natural antioxidants and vitamins, and high intake of sweets, meats and saturated fats. These observations suggest that each CD patientneeds regular dietary counseling not only to improve adherence to gluten-free diet but also to prevent CD complications including the risk of CVD.

Szczepienia ochronne są najlepszą prewencją chorób zakaźnych. Noworodki przedwcześnie urodzone, ze względu na niedojrzałość układu immunologicznego, stanowią grupę szczególnie narażoną na wystąpienie tych schorzeń. Jednocześnie obserwuje się znaczne opóźnienia w realizacji programu szczepień ochronnych wśród niedojrzałych dzieci.

Cel pracy: Ustalenie, czy rozpoczęcie immunizacji czynnej BCG, p/WZWB, DTaP, Hib, polio oraz PCV w szpitalu u noworodków przedwcześnie urodzonych ≤32 hbd wpływa na poprawę realizacji tych szczepień do 18 m.ż.

Materiał: Wcześniaki o dojrzałości ≤32 hbd urodzone w okresie między 1.06.2010 i 30.06.2012, szczepione w oddziale - grupa A (n=37), nieszczepionew oddziale - grupa B (n=71).

Metody: Dane o szczepieniach uzyskiwano z dokumentacji medycznej w szpitalu i poradni oraz telefonicznie od rodziców.

Wyniki: Program szczepień ochronnych realizowano istotnie szybciej w grupie A. Różnice istotne statystycznie wykazano w zakresie terminu wykonania 2. i 3. dawki szczepienia p/WZW B oraz całego cyklu DTaP, PCV, Hib, BCG oraz polio. Różnic istotnych statystycznie nie stwierdzono w kategorii: pierwsze szczepienie p/WZW B (w obu grupach) wykonywane w szpitalu w pierwszej dobie życia oraz zakończenie immunizacji p/WZW B. Nie stwierdzono też różnicistotnych statystycznie dla terminu wykonania szczepienia odra/świnka/różyczka, z wyjątkiem noworodków z ekstremalnie małą urodzeniową masąciała. Bardzo niski odsetek dzieci w obu grupach miał terminowo zrealizowany podstawowy program szczepień ochronnych.

Wnioski: Rozpoczęcie szczepień ochronnych podczas hospitalizacji noworodka przedwcześnie urodzonego istotnie poprawia terminowość wykonania szczepienia podstawowego, pozostaje natomiast bez korzystnego wpływu na wykonanie i terminowość realizacji programu szczepień w 18. m.ż. Istnieje konieczność poprawy terminowości realizacji programu szczepień ochronnych.

Vaccination is the best way to prevent infectious diseases. Even though immature immune system of the premature are particularly exposed to this risk,vaccination schedule among preterm infants is significantly delayed.

Aim: The study aims to determine whether the fact of beginning the immunization with the selected vaccines on hospital ward does or does not improvethe timing of further vaccination among preterms.

Material: The study follows infants born ≤32 hbd between 1 Jun 2010 and 31 Jun 2012. Preterms are divided into group A- vaccinated on neonatal ward,and B - not vaccinated on the ward.

Methods: Data was collected retrospectively from hospital’s medical records, the follow-up was conducted through telephone survey.

Results: Vaccination schedule was completed significantly faster in group A. There was a statistically significant difference in the timing of 2nd and 3rddose of HepB and the whole cycle DTaP, Haemophilus inluenzae type b, PCV and polio. There were no significant differences in 1st dose of HepB, BCGand the whole HepB vaccination cycle. There were no significant differences in the timing of vaccination measles/mumps/rubella apart from infants withextremely low body weight. Very low percentage of children in both groups received vaccination on time.

Conclusion: The study proves that among preterms, beginning vaccination during hospitalization significantly speeds up the timing of first three dosesof primary vaccination. Still, there is major room for improving the vaccination schedule - coverage up to 18 months is low, even when the first dose was administered on the neonatal ward.