Światowa epidemia otyłości jest znaczącym problemem zdrowia publicznego, gdyż otyłość ma istotne konsekwencje zarówno dla zdrowia i życia jednostek,jak i dla społeczeństwa. Artykuł omawia czynniki ryzyka otyłości wg okresów rozwojowych człowieka oraz jej zdrowotne konsekwencje. Zaprezentowano cykl międzypokoleniowego przenoszenia otyłości. Omówiono interwencje w zakresie modyfikowalnych czynników ryzyka otyłości mogące jej zapobiegać (pierwotna, pierwszorzędowa i drugorzędowa profilaktyka otyłości).

The global epidemic of obesity is a major public health problem because obesity has important consequences for the health and lives of individuals and society. The article discusses the risk factors of obesity by periods of human development and health consequences of obesity. Intergenerational transmission of obesity cycle is presented. Interventions with regard to modifiable risk factors of obesity, which could prevent obesity (primordial, primary, and secondary prevention of obesity), are discussed.

W artykule podsumowano stanowisko ESPGHAN w sprawie wskazań i przeciwwskazań do biopsji wątroby u dzieci oraz powikłań związanych z tą procedurą.

This paper presents summary of ESPGHAN recommendation about indications, risk of complications and contraindications of liver biopsy in children with liver disease.

W 2014 roku ukazała się nowa poprawiona wersja wytycznych Światowej Inicjatywy Zwalczania Astmy (GINA - Global INitiative for Asthma). W maju 2015 wprowadzono kolejne drobne uaktualnienia, bez istotnego wpływu na postępowanie u dzieci. Celem GINA jest szeroko pojęte upowszechnianiewiedzy dotyczącej zasad postępowania diagnostyczno-terapeutycznego oraz profilaktycznego w astmie. W niniejszym artykule przedstawiono najważniejsze zmiany dotyczące postępowania u dzieci.

New revision of GINA (Global INitiative for Asthma) has been published in 2014. An update has been published in may 2015. The aim of this initiativeis to popularize the knowledge about diagnosis, treatment or prevention of asthma. This paper presents the most important changes in proceeding in children.

W artykule przedstawiono wyniki badania LEAP, którego podstawowym celem była odpowiedź na pytanie, czy wczesne wprowadzanie orzeszków ziemnych do diety dziecka zamiast dotychczasowej strategii unikania ich spożycia w pierwszym roku życia zapobiega rozwojowi alergii, czy też zwiększa ryzyko jej wystąpienia. Wnioski płynące z badania poddano analizie i dyskusji.

We present the results of the LEAP study whose primary objective was to answer the question of whether early introduction of peanuts, instead of the current strategy of avoiding their consumption in the first year of life, prevents or enhances the development of allergies. The conclusions ofthe study are discussed.

Bóle głowy są jedną z częstszych dolegliwości zarówno u dzieci, jak i u młodzieży. Mogą one występować w każdym wieku, mieć różne przyczyny i różnyobraz kliniczny. Diagnostyka bólów głowy powinna być bardzo wnikliwa i często prowadzona wielokierunkowo, bowiem u ich podłoża mogą leżeć poważne przyczyny, np. guz mózgu, malformacje naczyniowe. Autorka przedstawia aktualną międzynarodową klasyfikację bólów głowy, omawia kryteria ich rozpoznawania, znaczenie wywiadu, podaje metody diagnostyki, wskazania do badań neuroobrazowych i elektrofizjologicznych.

Headaches are one of the most common complains either in children or in teenagers. They can appear in every age, they can have different causes and different clinical symptoms. The diagnosis of headaches should be careful and extensive, because very often they are a result of serious processes such as brain tumours or arteriovenous malformations. The author presents current international classification of headaches, discusses the criteria ofthe diagnosis, emphasizes the significance of medical interview, shows the diagnostic methods, as well as the indications to neuroradiological and electrophysiological investigations.

Gorączka jest powszechnym objawem u dzieci, a pomimo to wiedza o postępowaniu w jej przebiegu jest niedostateczna. Błędy w tym zakresie popełniająnie tylko rodzice, ale również lekarze. Wątpliwości dotyczą sposobów dokonywania i interpretacji wyników pomiaru temperatury, dawkowania leków, stosowania fizykalnych metod ochładzania ciała, a także sięgania po antybiotyki. Dlatego niezwykle istotne jest popularyzowanie najnowszej wiedzy o gorączce. W pracy przedstawiono przekrój informacji dotyczących gorączki u dzieci, począwszy od rozpoznawania, poprzez leczenie, a na edukacji skończywszy.

Fever is a common symptom in children, however knowledge about management in the course of it is insufficient. Errors committed in this respect, not only parents, but also doctors. Concerns relate to methods for marking and interpreting the results of temperature measurement, the dosage of drugs, the use of physical methods of cooling the body, as well as reaching for antibiotics. Therefore, to popularize the latest knowledge about fever constantly has its justification. The paper is a sectional information concerning fever in children, from the recognition by the treatment, and education ending.

Kontrola stanu zdrowia jamy ustnej powinna stanowić element badania pediatrycznego. Umożliwia to ocenę rozwoju, czynników ryzyka chorób jamy ustnej i zmian chorobowych wymagających leczenia. W jamie ustnej często występują także objawy zaburzeń ogólnoustrojowych. W pracy przedstawiono główne zasady oceny uzębienia u dzieci (liczby zębów, przebiegu ząbkowania, ustawienia zębów w łuku zębowym, stanu tkanek twardych zębów– obecność nieprawidłowości rozwojowych oraz patologii nabytych, tj. starć zębów, erozji szkliwa i zmian próchnicowych). Przedstawiono objawy kliniczne najczęściej występujących patologii w jamie ustnej u dzieci i ich czynniki etiologiczne, miejscowe i ogólne. Zwrócono uwagę na niebezpieczeństwa związane z powikłaniami choroby próchnicowej i konieczność włączenia się lekarzy pediatrów w profilaktykę próchnicy. Objawy kliniczne chorób zębów zilustrowano fotografiami.

Assessment of the health status of oral cavity should be a part of paediatric examination. It enable to estimate of development, risk factors of oralcavity disorders and pathologic lesions involving treatment. The symptoms of general disorders are often found in the oral cavity. In paper were shownma in principles of dental status assessment in children: number of teeth, teething, position in dental arch, status of teeth’s hard tissue – presence ofdevelopmental disturbances and acquired pathology – tooth wear, erosions and caries. Authors presented symptoms of most frequent pathologies in theoral cavity in children and local and their general etiologic factors. The care was taken of dangers relevant with complications of caries and necessity of paediatricians inclusion to caries prophylaxis. Symptoms of teeth disorders were illustrated.

Opieka nad dziećmi, stanowiąca główny cel rodziców i opiekunów, możliwa jest między innymi poprzez edukację oraz stosowne działania we wszystkich sferach życia, także w tych dotyczących zdrowia jamy ustnej. Higiena jamy ustnej jest wymieniana jako jedna z najważniejszych metod profilaktyki chorób jamy ustnej. O profilaktyce i dbaniu o stan zdrowia jamy ustnej należy myśleć na każdym etapie rozwoju dziecka. Priorytetem w stomatologicznej działalności edukacyjnej powinna być grupa rodziców, zwłaszcza kobiety ciężarne, a także dzieci. Zabiegi higieniczne w jamie ustnej dziecka należy rozpocząć tak szybko, jak to możliwe. Powinny być one przeprowadzane przez rodziców/opiekunów lub pod ich nadzorem.W rozwoju uzębienia niezmiernie ważna jest zbilansowana dieta, która wpływa na rozwój zębów, a tym samym na ich stan zdrowia. Prawidłowe zabiegi w jamie ustnej dzieci umożliwiają zachowanie zdrowia i higieny, przyzwyczajają dzieci do przeprowadzanych zabiegów i umożliwiają wykształcenie dobrych nawyków dotyczących dbania o jamę ustną

Two important components of child care, the main goal of parents and guardians, are education and proper actions, which also include the area of dental health.Oral hygiene is mentioned as one of the most important methods of prevention of oral diseases, especially dental caries and periodontal disease. Hygienic procedures in the child’s mouth should begin as soon as possible. They should be carried out by a parent or guardian or under their supervision. A balanced diet is extremely important for tooth development and thus on their health. Proper oral procedures allow to maintain a healthy oral cavity, they accustom children to the performed procedures and finally, they form the correct habits of oral cavity hygiene.

Zaparcie stolca jest częstym problemem u dzieci. U większości dzieci z zaparciem rozpoznaje się czynnościowe zaparcie stolca spełniające kryteria Rzymskie III. Zgodnie ze wspólnym stanowiskiem Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) oraz Północnoamerykańskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (NASPGHAN), aktualnie jako lek pierwszego rzutu u dzieci z zaparciem czynnościowym zalecane są preparaty glikolu polietylenowego (PEG). Dotyczy to zarówno leczenia odblokowującego zaleganie stolca,jak i leczenia podtrzymującego. W niniejszej pracy poglądowej przedstawiono właściwości biochemiczne i mechanizmy działania PEG. Dokonanoprzeglądu publikacji oceniających skuteczność PEG u dzieci z czynnościowym zaparciem stolca i porównujących PEG z innymi środkami przeczyszczającymi. Wiele uwagi poświęcono zasadom dawkowania i określeniu optymalnej dawki PEG w leczeniu zaparcia u dzieci.

ABSTRACTConstipation is a common problem in children. Most cases of constipation are children diagnosed as having functional constipation by using RomeIII criteria. According to joint statement of European Society for Pediatric Gastroenterology and Nutrition (ESPGHAN) and North American Society forPediatric Gastroenterology and Nutrition (NASPGHAN), polyethylene glycol (PEG) is nowadays recommended as the first-line treatment for children presenting with fecal impaction as well as in maintenance treatment of functional constipation. The current paper presents PEG biochemistry andmechanisms of action. Review of clinical studies assessing the efficacy of PEG in children with functional constipation and comparing PEG with otherlaxatives was presented. Special attention was paid to finding the optimal dose of PEG for the effective treatment of children.

W pracy przedstawiono porównawczo prawidłowe i kompensacyjne cechy stabilizacji u dwóch chłopców, z których jeden ma postawę prawidłową, a drugi wadliwą. Według koncepcji neurorozwojowej stabilizacja ciała uwarunkowana jest napięciem posturalnym generowanym przez OUN. W przypadku nawet niewielkich dysfunkcji OUN napięcie to ulega obniżeniu, co powoduje włączanie różnego rodzaju kompensacji w celu uzyskania stabilizacji ciała. Cechy kompensacji są widoczne:
- w warunkach statycznych, jako wada postawy
- nieprawidłowy układ segmentów ciała,
- w warunkach dynamicznych w postaci trudności w realizacji wielu aktów ruchowych.
U chłopca z wadą postawy występują trudności w realizacji zadań ruchowych. Oznacza to, iż prawidłowe wykonanie ruchu uwarunkowane jest możliwością przyjęcia prawidłowej pozycji wyjściowej. Biorąc powyższe pod uwagę na zdjęciach przedstawiono różne zadania ruchowe w wykonaniu dwóch chłopców. Chłopiec z wadą postawy we wszystkich przedstawionych pozycjach ma problem ze stabilizacją centralną i wykorzystuje stabilizację dystalną lub wręcz nie potrafi wykonać niektórych zadań testowych.

The study presents comparatively normal and compensatory features of stabilization in two boys, one of whom with normal posture and the other onewith faulty posture. According to the neurodevelopmental concept, body stabilization is conditioned by postural tone that is generated by CNS. In case of even mild dysfunctions of CNS the postural tone is decreased, which causes involvement of different types of compensation mechanisms in order to obtain body stabilization. Features of compensation are visible in:
- static conditions, as postural faults
- improper arrangement of body segments,
- dynamic conditions, in the form of difficulties in accomplishment of many motor acts.
The boy with faulty posture has difficulties in performing the motor tasks. This means that proper performance of movement is conditioned by the abilityto assume correct initial position. Taking the above into consideration, different motor tasks carried out by the two boys were presented on the photographs. The boy with faulty posturehas problems with central stabilization and either uses distal stabilization in order to obtain a given position or he simply cannot accomplish a task.

Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu A (ang. Hepatitis A Virus, HAV) to samoograniczające się zakażenie, odpowiedzialne za ostre zapalenie wątroby. Najczęściej do infekcji dochodzi na drodze pokarmowej, rzadko w wyniku kontaktów seksualnych czy drogą krwiopochodną. Sytuacja epidemiologiczna w świecie jest obecnie bardzo zróżnicowana, rocznie notuje się ok. 1,4 mln zachorowań. Polska należy do krajów o niskiej endemiczności. W ostatnich latach rozpoznaje się każdego roku kilkadziesiąt zakażeń wirusem, a co kilka lat następuje wzrost liczby zachorowań do kilkuset. Dobra sytuacja epidemiologiczna skutkuje brakiem naturalnej odporności w populacji zarówno dzieci, jak i dorosłych. To z kolei powoduje ryzyko zakażenia w krajach o większej endemiczności, które stanowią częsty cel wyjazdów wakacyjnych. Wobec braku naturalnej odporności jedynym skutecznym sposobem ochrony przed zakażeniem są szczepienia ochronne.

Hepatitis A is a self-limited, acute infectious disease caused by the hepatitis A virus (HAV). Most commonly HAV is transmitted by the fecal-oral route,rarely by blood or sexually. Currently, the epidemiological situation in the world varies among regions, each year there are approximately 1.4 million of new cases. Poland is among the countries with a low incidence rate. In the recent years, typically there were under 100 new cases of hepatitis Aannually, however, every few years a singular increase in the number of cases occurred and an amount of new cases surmounted to a few hundred. Good epidemiological situation leads to a lack of natural immunity among children and adults in Poland. This in turn increases the risk of acquiring a HAV infection in countries with higher endemicity, that are frequent holiday destinations. In the absence of natural immunity only vaccinations are an effective way of protection against the infection

Noworodki, szczególnie urodzone przedwcześnie, znacznie częściej niż inni pacjenci wymagają przetaczania składników krwi. Opracowanie i wdrożenie procedur oraz zaleceń dotyczących wskazań do ich stosowania oraz powszechna profilaktyka niedokrwistości przyczyniają się do znacznego obniżenialiczby wykonywanych transfuzji. Nie zdefiniowano jednoznacznie wskazań do podaży koncentratu krwinek czerwonych. Różne dane zarówno morfologiczne,jak i kliniczne obowiązują w różnych rejonach świata i Europy. Na podstawie obowiązujących rekomendacji towarzystw naukowych przygotowano nowe zalecenia dla noworodków z małą i bardzo małą urodzeniową masą ciała, które wdrożono w 2013 r. w Klinice Neonatologii UM we Wrocławiu. Opracowane postępowanie pozwoliło ograniczyć podaż składników krwi, bez niekorzystnego wpływu na stan kliniczny pacjentów. W pracy przedstawiononie tylko rekomendacje dotyczące podaży krwi i jej składników w neonatologii, ale także obowiązujące w Polsce regulacje prawne.

Newborn infants, particularly preterm more often require transfusions of blood components compared to other patients. Preparation and implementation of procedures and recommendations regarding the indications for their use and the widespread prevention of anemia contributes to a significant reduction in the amount of transfusions performed. Currently, there is no clearly defined indications for supply of red blood cells, various data – both morphological and clinical apply in different parts of the world and of Europe. On the basis of the current recommendations of scientific societies have developed new recommendations for infants with low and very low birth weight, which has been implemented from 2013 in the Department of Neonatology, Medical University in Wrocław. Revised procedure allowed limit the supply of blood components, without adversely affecting the clinical condition of patients. The paper presents not only the recommendations regarding the supply of blood and blood components in neonatology, but also the applicable legal regulations in Poland.

Artykuł dotyczy sposobu wykonywania badania ultrasonograficznego układu moczowego u dzieci. Autorzy poruszyli temat wskazań, techniki badania, anatomii ultrasonograficznej oraz wartości referencyjnych w zakresie podstawowych pomiarów.

Article is about how to perform ultrasound of the urinary tract in children. The authors discuss about the indications, techniques, research, anatomy ultrasound and reference values for basic measurements.

Dziecko matki zażywającej w trakcie ciąży leki lub stosującej używki jest po porodzie narażone na wystąpienie zespołu objawów związanych z przerwaniem ekspozycji na te substancje. Jego objawy są różnorodne i mogą sugerować inne, niebezpieczne dla życia noworodka stany, których terapia jest zgoła odmienna. Z tego powodu warto pamiętać o możliwości wystąpienia zespołu odstawienia u noworodka i wiedzieć, jak postępować w takim przypadku. W poniższym artykule omówiono postępowanie z dzieckiem matki zażywającej w trakcie ciąży leki lub stosującej używki.

Children whose mothers used medications or stimulants during pregnancy may develop with drawal symptoms after birth, as the substances are nolonger administered. Symptoms are diverse and may be suggestive of other life-threatening conditions with different treatment protocols. Therefore, caregivers should remember about the possibility of infants developing the newborn abstinence syndrome and they should know the recommended treatment. This paper discusses the appropriate treatment of children whose mothers used pharmaceuticals or stimulants during pregnancy.

Wstęp: Zaburzenie rozwoju w przebiegu nieprawidłowości genetycznych jest przyczyną wad wrodzonych, niejednokrotnie występujących w unikalnym zestawieniu tworzącym charakterystyczny zespół. Dla audiologa i foniatry istotne są zespoły z zaburzeniami narządu słuchu oraz zaburzeniami strukturalnymi twarzoczaszki i narządów mowy.

Cel: Ocena słuchu u dzieci z zespołami wad genetycznie uwarunkowanych, charakterystyka niedosłuchu z uwzględnieniem wskazań do protezowania słuchowego, obserwacja stabilności progów słuchowych w ciągu 2 lat.

Materiał i metody: Analizie poddano przypadki 19 dzieci z zaburzeniami słuchu w przebiegu 14 różnych zespołów wad wrodzonych, hospitalizowanych w Katedrzei Klinice Foniatrii i Audiologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu ze względu na nieprawidłowe wyniki badań wykonanych w ramach programu powszechnych badań przesiewowych słuchu.

Wyniki: U badanych dzieci stwierdzono wszystkie rodzaje niedosłuchu: niedosłuch czuciowo-nerwowy (n = 7), przewodzeniowy (n = 6), mieszany(n = 3), ośrodkowy (n = 1). W dwóch przypadkach stwierdzono prawidłowe progi słuchowe. Wśród analizowanych zespołów większość wymagała protezowania słuchowego. U 7 dzieci istniały łączone wady receptora słuchu i wzroku.

Wnioski: 1. Dzieci z zespołami wad wrodzonych powinny byćpoddane ocenie audiologicznej, gdy niedosłuch jest częścią składową zdiagnozowanego zespołu oraz gdy występują deformacje twarzoczaszki lubczynniki ryzyka uszkodzenia słuchu.
2. Wczesne protezowanie słuchowe u dziecka z niedosłuchem jest warunkiem rozwoju mowy i zminimalizowania niepełnosprawności dziecka.

Background: Prenatal development is often disturbed by genetic abnormalities. A unique set of congenital defects forms a congenital genetic syndrome – a disease or disorder that has more than one identifying feature or symptom. The syndromes with orofacial and hearing disorders are vitalfor audiological clinical practice.

Objectives: Assessment of the hearing loss in children with congenital genetic syndromes; analysis of indications for hearing aids, two-year observation of their hearing levels.

Material and methods: 19 children suffering from 14 different congenital geneticsyndromes, that were admitted to hospital as a result of the newborn hearing screening.

Results: All types of hearing loss were diagnosed: perceptive(n = 7), conductive (n = 6), mixed (n = 3), central (n = 1). The normal hearing level was observed in two children. Most children had indications forhearing aids. The concomitance of two sensory defects (hearing loss and abnormal sight) was observed in 7 children.

Conclusions: 1. Audiologicalmedical assessment should be a part of medical care in case of genetic congenital defects, especially when the hearing loss is a part of the syndromebut also when the orofacial deformities are visible.
2. Hearing aids and early hearing rehabilitation are crucial to speech development and to minimize children`s handicap.

Żylaki żołądka mogą się pojawić w przebiegu nadciśnienia wrotnego. Krwawienie z nich jest stanem zagrażającym życiu, dlatego w niektórych przypadkach profilaktyka wydaje się niezbędna. Poniższa praca przedstawia proces endoskopowego leczenia żylaków żołądka u 10-letniej pacjentki z użyciemn-butyl-2-cyjanoakrylatu.

Gastric varices can be formed as a result of portal hypertension. Variceal bleeding is a life-threatening condition which is the reason why in some cases prophylaxis seems to be essential. This case report presents a 10 year old patient’s endoscopic treatment process using n-butyl-2-cyanoacrylate.