Wątrobowo-mózgowy zespół deplecyjny u dzieci − metodologia, wyniki własne i zalecenia grupy ekspertów
Słowa kluczowe / Keywords:
Streszczenie:
Wprowadzenie: Wątrobowo-mózgowy zespół deplecyjny (MDS) charakteryzuje ciężkie, postępujące uszkodzenie funkcji wątroby oraz współwystępowanie
zaburzeń neurologicznych. Wyniki rutynowych badań laboratoryjnych są wysoce niespecyficzne, a podstawę rozpoznania stanowią obecność
deplecji mtDNA w wątrobie oraz identyfikacja mutacji w jednym z odpowiedzialnych genów (m.in. DGUOK, MPV17, POLG, C10orf2 lub SUCLG1).
Cel pracy: Zaprezentowanie wyników badań własnych nad wątrobowo-mózgowym zespołem deplecyjnym u dzieci oraz zaproponowanie rekomendacji
postępowania w podejrzeniu tego zespołu.
Materiały i metody: Badaniami objęto fragmenty wątroby (bioptaty, wycinki sekcyjne i eksplanty) pobrane od 297 dzieci z chorobami o nieustalonej
etiologii. Oceniono obraz histopatologiczny materiału, wykonano analizę molekularną obejmującą oznaczenie poziomu deplecji mtDNA (stosunek
mtDNA/nDNA) i identyfikację mutacji w wybranych genach. Materiał podzielono na 3 grupy: badaną, kontrolną (bez cech uszkodzenia wątroby)
oraz referencyjną (z potwierdzonym molekularnie wątrobowo-mózgowym MDS). Na podstawie danych literaturowych za nieprawidłową przyjęto
arbitralnie wartość mtDNA/nDNA poniżej 30% wartości kontrolnych.
Wyniki: W grupie badanej wartość mtDNA/nDNA poniżej 30% wartości kontrolnych w bioptacie lub wycinku wątroby uzyskano dla 8/243 pacjentów.
Na podstawie kompleksowej analizy przebiegu choroby, obrazu histologicznego i badań molekularnych u wszystkich tych pacjentów wykluczono
rozpoznanie MDS. Przyczyna wystąpienia deplecji mtDNA w wątrobie poszczególnych pacjentów pozostaje niewyjaśniona. W całym materiale
stwierdzono natomiast ujemną korelację między wartością mtDNA/nDNA a obecnością w bioptacie histologicznych cech uszkodzenia wątroby,
w tym włóknienia, zapalenia i martwicy, a także wiekiem pacjenta.
Wnioski:
1. Wątrobowo-mózgowy zespół deplecyjny jest niezwykle rzadko występującą przyczyną hepatopatii i ostrej niewydolności wątroby u dzieci.
2. Możliwość występowania deplecji mtDNA o charakterze nabytym (nieuwarunkowanym genetycznie) i o niewyjaśnionym patomechanizmie obniża
wartość tego parametru w diagnostyce różnicowej MDS.
Abstract:
Introduction: Hepatocerebral mitochondrial depletion syndrome (MDS) is characterized by severe, progressive liver failure associated with neurological
dysfunction. The results of the routine laboratory tests are highly unspecific. MDS recognition is based on the presence of mtDNA depletion in the liver tissue
and identification of causative mutations in one of responsible genes (DGUOK, MPV17, POLG, C10orf2, SUCLG1).
The aim of this work was to present results of the study concerning hepatocerebral depletion syndrome in children and to propose recommendations of
proceeding in suspected cases.
Material and methods: Fragments of the liver tissues (biopsies, autopsy slices, explants) obtained from 297 affected children with unknown disease etiology
were enrolled in this study. We evaluated histopathological picture of the collected samples and performed molecular analyses consisted of the
mtDNA depletion (mtDNA/nDNA ratio) assessment and causative mutations identification. The material was divided into three groups, including
the tested one, the control group (with no features of liver damage) and the reference group (molecularly confirmed MDS). According to the
literature data mtDNA/nDNA ratio below 30% of control values was considered to be pathological.
Results: In the study group mtDNA/nDNA ratio below 30% of control values in the liver was found in 8 out of 243 patients. In all 8 patients MDS
diagnosis was excluded on the basis of comprehensive analysis of the course of disease, histological and molecular studies. The cause of mtDNA depletion
in the liver of the particular cases remains unexplained. In the whole group negative correlation between mtDNA/nNA value and the presence of histological
features of the liver damage, including fibrosis, inflammation, necrosis and age was found.
Conclusions:
1. Hepatocerebral MDS constitutes an extremely rare cause of hepatopathy and acute liver failure in children.
2. The possibility of mtDNA depletion of an acquired (not genetically determined) character and unexplained pathomechanism, reduces the value of this
parameter in the differential diagnosis of MDS.
