Wpływ na glikemię poposiłkową zastąpienia części węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym soczewicą

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Moravek D, Duncan AM, VanderSluis LB i wsp. Carbohydrate Replacement of Rice or Potato with Lentils Reduces the Postprandial Glycemic Response in Healthy Adults in an Acute, Randomized, Crossover Trial. The Journal of Nutrition 2018;148:535-541.

W związku z rosnącą zapadalnością na cukrzycę typu 2 dużo uwagi poświęca się opracowywaniu metod jej zapobiegania i leczenia. Po rozpoznaniu choroby pierwszą interwencją jest zmiana diety, której celem jest zmniejszenie glikemii poposiłkowej. Wpływ na glikemię po posiłku zastąpienia części węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym (takich jak ryż czy ziemniaki) nasionami roślin strączkowych przebadali Moravek i wsp. Wyniki badania ukazały się niedawno w czasopiśmie The Journal of Nutrition.

W badaniu wzięło udział 48 młodych, zdrowych dorosłych (średnia wieku: 27,4 lat, ±1,2; BMI: 24,0 ±0,5). Spożywane posiłki zawierały 50 g przyswajalnych węglowodanów (skrobi i wolnych cukrów) i składały się z białego chleba (próba kontrolna), gotowanego białego ryżu, ziemniaków, ryżu z soczewicą lub ziemniaków z soczewicą (mieszane posiłki zawierały 50% przyswajalnych węglowodanów z soczewicy; w ramach badania testowano wykorzystywanie 3 rodzajów soczewicy: dużej zielonej, małej zielonej i czerwonej). Badanie miało charakter naprzemienny, co oznacza, że każdy uczestnik odbył 5 wizyt w odstępie 3-7 dni, w trakcie których otrzymywał różne typy posiłków. 48 uczestników podzielono na 2 grupy: otrzymujących posiłki z ryżem (te osoby spożywały biały chleb, gotowany ryż i gotowany ryż razem z każdym z rodzajów soczewicy) i otrzymujących posiłki zawierające ziemniaki (te osoby spożywały biały chleb, gotowane ziemniaki i ziemniaki razem z każdym z rodzajów soczewicy). Przed rozpoczęciem prób uczestnicy byli na czczo przez 10-12 godz., nie spożywali alkoholu poprzedniego dnia, unikali nietypowej aktywności fizycznej i nie spożywali nasion roślin strączkowych w ciągu poprzedzających 24 godz.

Po spożyciu posiłków składających się z ryżu lub ziemniaków obserwowano podobne zmiany w glikemii i stężeniu insuliny w surowicy – najwyższe wartości odnotowywano ok. 30 min po posiłku, a powrót do wartości wyjściowych następował ok. 120 min po posiłku. Glikemia po spożyciu ryżu z soczewicą była niższa niż po spożyciu samego ryżu w pomiarach do 90 min po posiłku (p < 0,05). Nie stwierdzono występowania istotnych różnic w stężeniach insuliny w zależności od tego, czy uczestnicy spożywali sam ryż, czy ryż z soczewicą. Obniżenie odpowiedzi glikemicznej w porównaniu z wynikami po spożyciu samego ryżu wynosiło 14, 22 i 21% przy zamianie połowy ryżu na odpowiednio soczewicę dużą zieloną, małą zieloną i czerwoną. W grupie osób spożywających posiłki z ziemniakami również zaobserwowano istotnie niższą glikemię po posiłku, a także niższe stężenia insuliny w surowicy. Obniżenie odpowiedzi glikemicznej wynosiło od 34 do 36% w zależności od rodzaju wykorzystanej soczewicy.

Jak podsumowują autorzy publikacji, zastąpienie połowy przyswajalnych węglowodanów w posiłkach bogatych w skrobię, takich jak biały ryż czy ziemniaki, soczewicą istotnie zmniejsza glikemię poposiłkową. Badanie dostarcza kolejnych danych wskazujących na korzyści wynikające ze spożywania nasion roślin strączkowych, jednak korzystny wpływ opisywanej interwencji należy jeszcze przebadać w innych populacjach.