Badania przesiewowe u młodych sportowców

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Malhotra A, Dhutia H, Finocchiaro G i wsp. Outcomes of cardiac screening in adolescent soccer players. N Engl J Med 2018;379:524-534.

Jak dotąd nie udało się precyzyjnie określić częstości występowania nagłych zgonów wśród młodych, dotychczas zdrowych sportowców; szacuje się, że może ona wynosić 0,5-13 przypadków na 100 tys. sportowców. Równocześnie brakuje danych dotyczących przydatności badań przesiewowych w tej grupie. W tym kontekście ciekawa jest publikacja Malhorty’ego i wsp., która ukazała się w 2018 r. na łamach The New England Journal of Medicine.

Badacze przeanalizowali dane dotyczące ponad 11 168 młodych piłkarzy (w wieku 15-17 lat; średnia wieku: 16,4 lat; 95% chłopcy) z klubów sportowych, którzy uczestniczyli w programie badań przesiewowych zorganizowanych przez angielski związek piłki nożnej (FA). W ramach tego programu u wszystkich nastolatków grających w profesjonalnych, afiliowanych w FA klubach piłki nożnej wykonano badania w kierunku chorób sercowo-naczyniowych. Zawodnicy wypełniali kwestionariusz dotyczący ich stanu zdrowia, ponadto przeprowadzano u nich badanie przedmiotowe, wykonywano EKG oraz echokardiografię.

U 7% (n = 830) nastolatków wynik badania wskazywał na konieczność wdrożenia dalszej diagnostyki, obejmującej testy wysiłkowe, holter-EKG czy kardiologiczne badanie rezonansu magnetycznego. Z tej grupy u 287 uczestników pogłębiona diagnostyka nie wykazała występowania zaburzeń.

U 42 sportowców rozpoznano zaburzenia wiązane z występowaniem nagłej śmierci sercowej, takie jak zespół Wolffa-Parkinsona-White'a, kardiomiopatia przerostowa, kardiomiopatia rozstrzeniowa, arytmogenna kardiomiopatia prawej komory, zespół długiego QT, anomalie naczyń wieńcowych, dwupłatkowa zastawka aorty z jej niedomykalnością lub z poszerzeniem aorty wstępującej. Najczęściej rozpoznawany był zespół Wolffa-Parkinsona-White'a, który stwierdzono u 26 pacjentów.

Na podstawie informacji dotyczących zawodników w czasie ich członkostwa w klubach piłki nożnej badacze zebrali dane dotyczące śmiertelności. Odnotowano 23 przypadki śmierci młodych sportowców, z czego 7 było wynikiem wypadku komunikacyjnego, 5 − choroby nowotworowej, 2 − przedawkowania narkotyków, a 1 − samobójstwa. U 8 sportowców jako przyczynę zgonu rozpoznano nagłą śmierć sercową w trakcie wysiłku fizycznego. U 2 z nich w wyniku badań przesiewowych rozpoznano zaburzenia kardiologiczne (w obydwu przypadkach kardiomiopatię przerostową) i odradzano kontynuowanie uprawiania sportów wyczynowych. U pozostałych 6 osób badania przesiewowe nie wykazały występowania zaburzeń.

Na podstawie zebranych danych oszacowano częstość występowania nagłej śmierci sercowej na 6,8 przypadków na 100 tys. młodych sportowców. W przeprowadzonych badaniach przesiewowych zaburzenia związane z nagłą śmiercią sercową wykryto u 0,38% nastolatków.