Efekty szczepień przeciwko rotawirusom – wyniki badania brytyjskiego

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Walker JL, Andrews NJ, Atchison CJ i wsp. Effectiveness of oral rotavirus vaccination in England against rotavirus-confirmed and all-cause acute gastroenteritis. Vaccine: X. 11.04.2019; DOI:10.1016/j.jvacx.2019.100005.

Na łamach czasopisma Vaccine: X w kwietniu 2019 r. ukazała się praca przedstawiająca wyniki badania oceniającego efekty wprowadzenia powszechnych szczepień niemowląt przeciwko rotawirusom z zastosowaniem monowalentnej szczepionki Rotarix (2 dawki, podawane w 2. i 3. miesiącu życia) w Wielkiej Brytanii od lipca 2013 r. Walker i wsp. przeprowadzili badanie kohortowe z wykorzystaniem informacji z elektronicznych baz danych, mające na celu ocenę skuteczności szczepienia w zapobieganiu nieżytowi żołądkowo-jelitowemu o dowolnej etiologii i nieżytowi żołądkowo-jelitowemu o potwierdzonej laboratoryjnie etiologii rotawirusowej.

Wykonano analizę danych z lat 2013-2015 dotyczących 1869 przypadków potwierdzonego laboratoryjnie nieżytu żołądkowo-jelitowego o etiologii rotawirusowej u niemowląt w wieku ≥ 10. tygodnia życia oraz danych dotyczących 1032 pacjentów z tej samej grupy wiekowej, u których wykluczono rotawirusową etiologię nieżytu. Analiza danych z uwzględnieniem typowania szczepów wirusa (odróżnienie typu dzikiego od pochodzącego ze szczepionki) wykazała wysoką skuteczność szczepienia, wynoszącą 69% (95% CI: 40-84%) w przypadku otrzymania wyłącznie pierwszej dawki szczepionki i 77% (95% CI: 66-85%) w przypadku otrzymania obydwu dawek. Efektywność była znacząco wyższa w przypadku niemowląt – wynosiła 85% (95% CI: 74-91%); w przypadku dzieci w wieku ≥ 12. m.ż. wynosiła 54% (95% CI: 15-75%).

W celu oceny ochronnego wobec nieżytu żołądkowo-jelitowego o dowolnej etiologii działania szczepionki przeciwko rotawirusom autorzy przeanalizowali dane dotyczące prawie 41 tys. niemowląt i małych dzieci, z których 88% otrzymało co najmniej 1 dawkę szczepionki i 79% − obydwie dawki. W analizowanej populacji w okresie monitorowanych 2 lat odnotowano prawie 5 tys. epizodów nieżytu żołądkowo-jelitowego – każdy korelowano z aktualnym wówczas statusem szczepienia dziecka (niezaszczepione, po otrzymaniu pierwszej dawki szczepionki, po otrzymaniu obydwu dawek). Nie stwierdzono występowania ochronnego wobec nieżytu żołądkowo-jelitowego o dowolnej etiologii wpływu szczepienia przeciwko rotawirusom. Autorzy podejrzewają, że fakt ten może wynikać z analizy populacji po wprowadzeniu szczepień przeciwko rotawirusom przy wysokiej efektywności programu ich wprowadzenia i szybkim osiągnięciu wysokiej wyszczepialności oraz wysokiej efektywności szczepionki przeciwko nieżytowi o etiologii rotawirusowej. Oznacza to, że najprawdopodobniej większość epizodów nieżytu żołądkowo-jelitowego była spowodowana przez patogeny inne niż rotawirusy lub miały one etiologię niezakaźną.

Jak podsumowują wyniki autorzy publikacji, badanie wykazało wysoką skuteczność wprowadzenia powszechnych szczepień przeciwko rotawirusom w ochronie niemowląt i małych dzieci przed epizodami nieżytu żołądkowo-jelitowego o potwierdzonej laboratoryjnie etiologii rotawirusowej.