Krótsze leczenie naczyniaków dzięki miejscowemu zastosowaniu tymololu

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Mannschreck DB, Huang AH, Lie E i wsp. Topical timolol as adjunct therapy to shorten oral propranolol therapy for infantile hemangiomas. Pediatr Dermatol 2019;36:283-289.

Naczyniaki krwionośne to często występujące u noworodków i niemowląt łagodne guzy mezenchymalne. Aktualnie podstawowym lekiem stosowanym u dzieci wymagających aktywnego leczenia jest propranolol podawany doustnie. Ze względu na ryzyko wystąpienia działań niepożądanych takiego leczenia, które są stwierdzane rzadko, jednak należą do nich m.in. skurcz oskrzeli, hipotensja czy hipoglikemia, podejmowane są próby leczenia naczyniaków, szczególnie tych położonych w okolicy powiek, tymololem stosowanym miejscowo[1]^,[2]. Przeprowadzono również pojedyncze badania z niewielkimi grupami pacjentów, w których wykazano większego stopnia zmniejszenie naczyniaków przy zastosowaniu terapii skojarzonej (propranolol doustnie i tymolol miejscowo) niż w przypadku leczenia wyłącznie propranololem[3]^,[4],[5].

W kwietniu 2019 r. na łamach czasopisma Pediatric Dermatology ukazały się wyniki pierwszego badania, w którym oceniono efektywność sekwencyjnego leczenia miejscowo stosowanym tymololem i doustnie podawanym propranololem. Mannschreck i wsp. z Johns Hopkins University School of Medicine przeprowadzili retrospektywne badanie, w ramach którego przeanalizowali dane dotyczące 559 pacjentów leczonych z powodu obecności naczyniaków w latach 2008-2018.

W celu przeprowadzenia analizy efektów leczenia badacze podzielili badaną populację na grupy ze względu na zastosowany schemat leczenia, tj.: leczenie wyłącznie propranololem; leczenie wyłącznie tymololem; leczenie najpierw propranololem, a następnie tymololem; leczenie najpierw tymololem, a następnie propranololem; leczenie w schemacie tymolol-propranolol-tymolol. Tymolol był stosowany miejscowo w postaci 0,5% żelowego roztworu 2 x/dobę. W celu oceny efektywności leczenia zebrano dane dotyczące czasu leczenia propranololem (decyzję o przerwaniu leczenia podejmował lekarz na podstawie oceny koloru i wielkości zmiany, ustąpienia owrzodzenia oraz zadowolenia rodziców) oraz ewentualnego wznowienia leczenia (wynikającego z ponownego powiększenia się naczyniaka, większego jego zaczerwienienia czy niezadowolenia rodziców).

Analiza danych wykazała, że najkrótszy czas doustnego przyjmowania propranololu występował u pacjentów leczonych najpierw propranololem, a następnie tymololem. Mediana czasu terapii w tej grupie była o 2,2 miesiąca krótsza niż u pacjentów leczonych wyłącznie propranololem (p = 0,006).  Mediana wieku zakończenia terapii propranololem była również niższa niż w przypadku grupy pacjentów leczonych wyłącznie propranololem. Wśród pacjentów leczonych sekwencyjnie propranololem i tymololem nie stwierdzono konieczności ponownego rozpoczęcia leczenia propranololem, podczas gdy u 13% pacjentów otrzymujących wyłącznie doustne leczenie ponownie wdrażano terapię propranololem (p = 0,036).

Jak podsumowują autorzy, miejscowe stosowanie tymololu po leczeniu doustnym propranololem może prowadzić do krótszego leczenia doustnym beta-blokerem. Byłoby to korzystne ze względu na najprawdopodobniej mniejsze ryzyko wystąpienia działań niepożądanych w przypadku stosowania beta-blokera miejscowo zamiast przyjmowania go doustnie. Należy odnotować, że występowały różnice w nasileniu zmian pomiędzy grupami terapeutycznymi w momencie rozpoczynania leczenia – mediany wyników Hemangioma Severity Score wynosiły 12 dla grupy leczonej wyłącznie propranololem i 11 dla grupy leczonej propranololem, a następnie tymololem (wyniki te były też niższe w pozostałych grupach terapeutycznych). Do ograniczeń badania należy również jego retrospektywny charakter oraz fakt przeprowadzenia go w wyłącznie jednym ośrodku.