Michał Pac

Opracowanie na podstawie: Gracner T, Boone C, Gertler PJ. Exposure to sugar rationing in the first 1000 days of life protected against chronic disease. Science 2024;386:1043-1048.

Zachowania żywieniowe na wczesnych etapach życia mają istotny wpływ na stan zdrowia oraz występowanie chorób metabolicznych i sercowo-naczyniowych w życiu dorosłym. Nie wiadomo jednak, jaki wpływ na dalsze życie dziecka, również w dorosłości, ma nadmierne spożycie cukrów prostych wraz z dietą matki in utero oraz w trakcie karmienia piersią.

Celem badania opublikowanego w październiku 2024 r. na łamach Science było zbadanie wpływu ograniczenia podaży cukru, spowodowanego racjonowaniem żywności w Wielkiej Brytanii w okresie po zakończeniu drugiej wojny światowej do września 1953 r., na ryzyko rozwinięcia cukrzycy typu 2 i/lub nadciśnienia tętniczego w życiu dorosłym.

W tym celu wykorzystano historyczne zjawisko racjonowania żywności we wczesnym okresie powojennym w Wielkiej Brytanii. W badaniu użyto informacji dostępnych w rejestrze UK Biobank, z którego wyekstrahowano dane osób urodzonych między październikiem 1951 a marcem 1956 r. Za grupę poddaną ograniczonemu spożyciu cukru uznawano osoby poczęte w ciągu 1000 dni przed wrześniem 1953 r., których dotyczyło przymusowe racjonowanie żywności w Wielkiej Brytanii. Ekspozycję na cukier podzielono na 6 grup: grupę nigdy niespożywającą cukru; grupę narażoną na ekspozycję na cukier tylko in utero oraz grupy narażone na ekspozycję na cukier in utero i odpowiednio w pierwszych 6, 12, 18 i 24 miesiącach po urodzeniu. Za grupę nigdy nienarażoną na racjonowanie żywności uznano osoby urodzone między lipcem a grudniem 1954 r. Punktami końcowymi badania były zdiagnozowane cukrzyca typu 2 i/lub nadciśnienie tętnicze oraz wiek w momencie rozpoznania.

W badaniu uwzględniono 60 183 uczestników, spośród których 38 155 było poddanych racjonowaniu żywności oraz ograniczonej ekspozycji na cukier. U 3936 uczestników rozpoznano cukrzycę typu 2, natomiast u 19 644 – nadciśnienie tętnicze. Stwierdzono, że ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 i/lub nadciśnienia tętniczego było odwrotnie proporcjonalne do długości czasu, w którym uczestnicy poddani byli racjonowaniu żywności i ograniczeniu spożycia cukru, od okresu in utero do 2. roku życia w porównaniu z grupą nigdy niepoddaną ograniczonemu spożyciu cukru. Ograniczenie spożycia cukru poprzez racjonowanie żywności prowadziło do największej redukcji ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2 i/lub nadciśnienia tętniczego w okresie od poczęcia do 19 miesięcy po urodzeniu, odpowiednio: 38% [ryzyko względne (ang. hazard ratio, HR): 0,62; 95% przedział ufności (ang. 95% confidence interval, CI): 0,55-0,69] i 21% (HR: 0,79; 95% CI: 0,74-0,85). U osób spożywających cukier w sposób ograniczony in utero oraz dłużej niż 12 miesięcy po urodzeniu cukrzycę typu 2 i/lub nadciśnienie tętnicze rozpoznawano odpowiednio 4 i 2 lata później niż w grupie nigdy niepoddanej racjonowaniu żywności. Samo ograniczenie spożycia cukru in utero było odpowiedzialne za redukcję ok. 1/3 ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2 i nadciśnienia tętniczego. Efekt ten był najsilniejszy, gdy ograniczenie spożycia cukru było kontynuowane przez minimum kolejnych 6 miesięcy po urodzeniu.

Opisywane, niezwykle interesujące, a zarazem proste pod względem metodologii badanie wskazuje, że zachowania żywieniowe nie tylko we wczesnym dzieciństwie, lecz także in utero wpływają na rozwój chorób metabolicznych i serowo-naczyniowych. Co więcej, w opisywanym badaniu wczesne ograniczenie spożycia cukrów prostych istotnie opóźniało wystąpienie cukrzycy typu 2 i nadciśnienia tętniczego. 

Pełny opis badania jest dostępny pod adresem:

https://www.science.org/doi/10.1126/science.adn5421

fot.: https://pl.freepik.com/