Czas wprowadzenia pokarmów do diety niemowlęcia a ryzyko alergii – wyniki metaanalizy

2016-10-27

article image

Czas wprowadzenia pokarmów do diety niemowlęcia a ryzyko alergii – wyniki metaanalizy

Autor: Jędrzej Sarnecki

 

Opracowanie na podstawie: Ierodiakonou D, Garcia-Larsen V, Logan A i wsp. Timing of Allergenic Food Introduction to the Infant Diet and Risk of Allergic or Autoimmune Disease. A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA 2016;316(11):1181-1192.

 

W ostatnich latach dużo uwagi poświęca się związkowi pomiędzy momentem rozszerzania diety niemowlęcia oraz wprowadzania do niej potencjalnie alergizujących pokarmów a ryzykiem wystąpienia u dziecka alergii. W aktualnych wytycznych dotyczących żywienia niemowląt i małych dzieci nie jest zalecane opóźnianie wprowadzania do diety takich pokarmów, natomiast w przypadku orzeszków ziemnych część organizacji wydała komunikat dotyczący możliwości stosowania wczesnej ekspozycji na nie w określonych grupach pacjentów w celu profilaktyki alergii na ten produkt[1]. Wynikało to z rezultatów badania klinicznego LEAP (ang. Learning Early About Peanut Allergy), w którym wykazano, że spożywanie orzeszków ziemnych w 1. r.ż. może znacząco redukować ryzyko rozwoju potencjalnie niebezpiecznej dla życia reakcji nadwrażliwości na ich alergeny w kolejnych latach życia[2]. Z drugiej strony, w innych przeprowadzonych badaniach nie stwierdzono zmniejszającego ryzyko alergii pokarmowych wpływu wczesnej ekspozycji na inne niż orzeszki ziemne potencjalnie alergizujące pokarmy[3]. W tym kontekście bardzo ciekawa jest publikacja Ierodiakonou i wsp., która ukazała się we wrześniu na łamach czasopisma JAMA. Przedstawiono w niej wyniki przeglądu piśmiennictwa i metaanalizy badań poświęconych związkowi między momentem wprowadzania pokarmów do diety a ryzykiem rozwoju alergii i chorób autoimmunologicznych.

Autorzy publikacji przeszukali medyczne bazy danych w poszukiwaniu interwencyjnych lub obserwacyjnych badań, w których oceniano wiek wprowadzenia do diety niemowlęcia potencjalnie alergizujących pokarmów (mleka, jaj, ryb, owoców morza, orzechów drzewnych, pszenicy, orzeszków ziemnych, soi) oraz występowanie chorób alergicznych lub autoimmunologicznych. Ierodiakonou i wsp. zidentyfikowali 146 spełniających kryteria badań, których wyniki przedstawiono w 204 publikacjach. Spośród nich w 24 badaniach interwencyjnych (z udziałem prawie 14 tys. uczestników) i w 69 badaniach obserwacyjnych (> 140 tys. uczestników) oceniano związek pomiędzy ekspozycją na potencjalnie alergizujące produkty a ryzykiem chorób alergicznych, a w 5 badaniach interwencyjnych (> 5,5 tys. uczestników) i 48 obserwacyjnych (> 60 tys. uczestników) poszukiwano związku z ryzykiem wystąpienia chorób autoimmunologicznych.

Metaanaliza wyników 5 badań klinicznych z randomizacją, w których brało udział 1915 uczestników, wskazuje na zmniejszający ryzyko alergii na jaja wpływ wprowadzania tego pokarmu do diety między 4. a 6. m.ż. (RR 0,56; 95% CI 0,36-0,87; p = 0,009). Na ochronny efekt wczesnej ekspozycji na jajo kurze wskazuje również 1 prospektywne, kohortowe badanie obserwacyjne. Wyniki 2 badań klinicznych z randomizacją (1550 uczestników) wskazują również na mniejsze ryzyko alergii na orzeszki ziemne w przypadku wprowadzenia ich do diety między 4. a 11. m.ż. (RR 0,29; 95% CI 0,11-0,74; p = 0,009). Moment wprowadzenia do diety jaj lub orzeszków ziemnych nie wpływał natomiast na ryzyko alergii na inne pokarmy. Metaanaliza wyników pozostałych badań interwencyjnych nie wykazała związku pomiędzy czasem wprowadzania do diety krowiego mleka lub innych potencjalnie alergizujących produktów a ryzykiem wystąpienia chorób alergicznych.

W większości badań dotyczących związku pomiędzy rozszerzaniem diety u niemowląt a ryzykiem wystąpienia alergicznego nieżytu nosa, świszczącego oddechu lub wyprysku atopowego nie stwierdzono występowania ochronnego wpływu wcześniejszej ekspozycji na potencjalnie alergizujące produkty. Autorzy ocenili, że istnieją dowody naukowe o bardzo niskiej jakości sugerujące możliwość występowania związku pomiędzy wczesnym wprowadzaniem ryb do diety a niższym ryzykiem alergicznego nieżytu nosa (taką korelację odnotowano w 4 badaniach kohortowych).

Istnieją natomiast silne dowody naukowe przemawiające za brakiem wpływu wprowadzenia glutenu do diety na ryzyko rozwoju celiakii. Wskazują na to 2 przeglądy piśmiennictwa oraz wyniki badań interwencyjnych i obserwacyjnych. Dostępne publikacje wskazują także, że na ryzyko rozwoju celiakii i cukrzycy typu 1 nie wpływa moment wprowadzenia do diety mleka krowiego.

Jak podsumowują autorzy publikacji, dokonany przegląd piśmiennictwa wskazuje na występowanie mniejszego ryzyka rozwoju alergii na jaja oraz orzeszki ziemne w przypadku ich wczesnego wprowadzenia do diety niemowlęcia, co powinno zostać uwzględnione w przyszłych rekomendacjach dotyczących żywienia niemowląt.

 

[1] Du Toit G, Roberts G, Sayre PH i wsp. LEAP Study Team. Randomized trial of peanut consumption in infants at risk for peanut allergy. N Engl J Med 2015;372:803-813.

[2] Fleischer DM, Sicherer S, Greenhawt M i wsp. American Academy of Allergy, Asthma and Immunology; American Academy of Pediatrics, American College of Allergy; Asthma and Immunology, Australasian Society of Clinical Immunology and Allergy; Canadian Society of Allergy and Clinical Immunology; European Academy of Allergy and Clinical Immunology; Israel Association of Allergy and Clinical Immunology; Japanese Society for Allergology; Society for Pediatric Dermatology; World Allergy Organization. Consensus communication on early peanut introduction and the prevention of peanut allergy in high-risk infants. J Allergy Clin Immunol 2015;136:258-261.

[3] Perkin MR, Logan K, Tseng A i wsp. EAT Study Team. Randomized trial of introduction of allergenic

foods in breast-fed infants. N Engl J Med 2016;374:1733-1743.


Podobne aktualności