Wpływ aktywności fizycznej na zachowanie dzieci

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Bowling A, Slavet J, Miller DP i wsp. Cybercycling Effects on Classroom Behavior in Children With Behavioral Health Disorders: An RCT. Pediatrics 2017;139:e20161985.

Dzieci z zaburzeniami zachowania są mniej aktywne fizycznie od swoich rówieśników. Zaobserwowano, że regularny wysiłek fizyczny wpływa korzystnie na zdolności poznawcze, nastrój i zachowanie dzieci oraz zmniejsza ryzyko chorób przewlekłych, jednak dotychczas nie zbadano wpływu aktywności fizycznej na dzieci z zaburzeniami zachowania. W tym  kontekście bardzo ciekawe są opublikowane w lutym 2017 r. na łamach czasopisma Pediatrics wyniki przeprowadzonego przez Bowling i wsp. badania klinicznego z randomizacją oceniającego wpływ aerobowych ćwiczeń na samokontrolę zachowania u dzieci z autyzmem, ADHD, zaburzeniami lękowymi czy zaburzeniami nastroju.

W naprzemiennym badaniu Bowling i wsp. wzięło udział 103 uczniów (84% chłopców, w wieku od 7 do 16 lat, średnia wieku wynosiła 11,8 lat) terapeutycznej szkoły zajmującej się edukacją dzieci z zaburzeniami zachowania, u których często występują trudności z nauką. Badanie obejmowało 7-tygodniowy okres interwencji oraz 7-tygodniowy okres kontrolny, pomiędzy którymi była 10-tygodniowa przerwa; uczestnicy byli losowo przydzielani do grupy rozpoczynającej od okresu interwencyjnego lub kontrolnego. Ze względu na fakt, że dotychczas w tej szkole nie udało się zmobilizować uczniów do dużego zaangażowania w aerobowe ćwiczenia w ramach zajęć wychowania fizycznego, badacze zdecydowali się na wdrożenie jako interwencji cybercyclingu, czyli jazdy na rowerach stacjonarnych z równoczesnym wykorzystaniem wirtualnej rzeczywistości. W trakcie okresu interwencyjnego dzieci 2 x/tydz. uczestniczyły w 30-40-minutowych zajęciach wychowania fizycznego, rozpoczynając od 10-minutowej jazdy i zwiększając w ciągu 7 tygodni czas ćwiczeń do > 20 min. Średnio jazda na rowerze trwała 16,1 (±5,3) min, a średnia czynność serca wynosiła 146,6 (±25,3)/min. W trakcie okresu kontrolnego uczniowie uczestniczyli w standardowych zajęciach wychowania fizycznego, obejmujących przede wszystkim gry zespołowe oraz udoskonalanie umiejętności takich jak rzucanie piłką do kosza.

W trakcie trwania interwencji, prowadzącej do regularnej aerobowej aktywności fizycznej, u dzieci stwierdzono o 32-51% mniejsze ryzyko złej kontroli swojego zachowania, jak również rzadsze epizody usuwania uczniów z klasy. Badacze zaobserwowali także wyraźniejszy, korzystny wpływ aktywności fizycznej na zachowanie uczniów w dniach, w których odbywały się ćwiczenia na rowerach stacjonarnych; utrzymywał się on także w dniach, w których nie odbywały się zajęcia wychowania fizycznego.

Jak podsumowują autorzy publikacji, wyniki badania wskazują na korzystny wpływ regularnej aerobowej aktywności fizycznej na zachowanie dzieci z zaburzeniami zachowania.