Zwiększanie sprawności zbiórki moczu metodą Quick-Wee              

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Kaufman J, Fitzpatrick P, Tosif S i wsp. Faster clean catch urine collection (Quick-Wee method) from infants: randomised controlled trial. BMJ 2017;357:j1341

Zakażenie układu moczowego (ZUM) to jedna z najczęściej występujących poważnych infekcji bakteryjnych u niemowląt i małych dzieci, rozpoznawana u ok. 5-7% pacjentów < 2. roku życia zgłaszających się do lekarza z powodu gorączki o nieznanej etiologii. Z tego powodu ZUM powinno być uwzględnione w diagnostyce różnicowej gorączki u małych dzieci, zwłaszcza że jego objawy są niespecyficzne. W diagnostyce kluczową rolę odgrywa badanie moczu, jednak wszystkie dostępne metody pobierania jego próbek mają swoje ograniczenia – zbieranie moczu do przyklejanego do skóry woreczka wiąże się z dużym ryzykiem zanieczyszczenia próbki, bezpośrednie łapanie moczu do zbiornika w trakcie mikcji (ang. clean-catch) charakteryzuje się rzadszym występowaniem zanieczyszczeń, jednak bywa bardzo czasochłonne, z kolei pobieranie moczu poprzez nakłucie nadłonowe lub po zacewnikowaniu jest inwazyjne, bolesne oraz może być wykonane wyłącznie przez odpowiednio przeszkolony personel. W związku z tymi ograniczeniami badane są obecnie różne sposoby usprawniania zbiórki moczu metodą clean-catch.

W 2016 r. na łamach miesięcznika Pediatrics ukazała się praca wskazująca na skuteczność stymulacji mikcji u niemowląt < 3. miesiąca życia, polegającej na naprzemiennym oklepywaniu z częstością 100/min okolicy nadłonowej przez 30 sek. i masowaniu okrężnymi ruchami okolicy lędźwiowej kręgosłupa przez kolejne 30 sek. u dziecka trzymanego pod pachami w pozycji pionowej (u chłopców ze swobodnie zwisającymi kończynami dolnymi, u dziewczynek z kończynami zgiętymi w stawach biodrowych)[1]. W 2017 r. Kaufman i wsp. opublikowali w BMJ pracę przedstawiającą wyniki badania oceniającego skuteczność metody Quick-Wee, opierającej się na stymulacji okolicy nadłonowej poprzez przyłożenie gazika nasączonego zimnym płynem.

W przeprowadzonym w Australii badaniu klinicznym z randomizacją wzięło udział 344 dzieci w wieku od 1 do 12 miesięcy (średnia wieku: 5,4 m.ż.), u których lekarz zlecił pobranie próbki moczu. W ramach przygotowania niemowlęcia okolice ujścia cewki moczowej były czyszczone przez 10 sek. sterylną wodą o temperaturze pokojowej. U 170 pacjentów z grupy kontrolnej lekarz oraz opiekun dziecka czekali następnie na mikcję w celu bezpośredniego złapania moczu do zbiornika (przez maks. 5 min). U pozostałych 174 pacjentów okolicę nadłonową masowano okrężnymi ruchami nasączoną zimną solą fizjologiczną (przechowywaną wcześniej w lodówce, w temp. ok. 3˚C) gazą, trzymaną w jednorazowych plastikowych szczypcach, i również łapano mocz, czekając na mikcję przez maks. 5 min.

W porównaniu ze standardowym postępowaniem niemowlęta, u których zastosowano metodę Quick-Wee, częściej oddawały mocz w ciągu uwzględnionych w badaniu pierwszych 5 min oczekiwania na mikcję (31% vs 12%, p < 0,001). W grupie interwencyjnej częściej udawało się również skutecznie pobrać próbkę moczu (30% vs 9%, p < 0,001). Pomiędzy grupami nie stwierdzono natomiast występowania istotnych statystycznie różnic w odsetku zanieczyszczonych próbek (27% vs 45%, p = 0,29).

Jak podsumowują wyniki autorzy badania, stymulacja okolicy nadłonowej zimnym, mokrym gazikiem zwiększa skuteczność pobierania próbki moczu metodą clean-catch w ciągu pierwszych 5 min oczekiwania na mikcję.