Stosowanie metforminy u dzieci z otyłością

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Pastor-Villaescusa B, Cañete MD, Caballero-Villarraso J i wsp. Metformin for Obesity in Prepubertal and Pubertal Children: A Randomized Controlled Trial. Pediatrics 2017;140:e20164285.

Ze względu na znaczną skalę i wagę problemu nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży wiele uwagi poświęca się możliwym interwencjom, które ułatwiałyby obniżanie masy ciała. Efektywna w tym aspekcie jest radykalna zmiana stylu życia, jednak jest ona często trudna do osiągnięcia i bywa krótkotrwała. Trwają również poszukiwania efektywnego i bezpiecznego leku, który mógłby być stosowany u pacjentów pediatrycznych. Jednym z badanych preparatów jest metformina − lek przeciwhiperglikemiczny.

Metformina jest obecnie zarejestrowana w Europie i USA do stosowania u pacjentów pediatrycznych (> 10. roku życia) w leczeniu cukrzycy typu 2. U dorosłych przyjmujących ten preparat, poza redukcją ryzyka sercowo-naczyniowego i obniżeniem wykładników stanu zapalnego, stwierdzono również zmniejszenie masy ciała. Natomiast dane dotyczące wpływu metforminy na masę ciała u dzieci i młodzieży są ograniczone. Badanie kliniczne z randomizacją oceniające występowanie tego efektu u pacjentów pediatrycznych przeprowadzili Pastor-Vllaescusa i wsp. − jego wyniki ukazały się w czerwcu na łamach Pediatrics.

W omawianym prospektywnym, wieloośrodkowym, kontrolowanym badaniu klinicznym z randomizacją i podwójnie ślepą próbą uczestniczyło 140 dzieci (72 chłopców i 68 dziewczynek) w wieku od 7 do 15 lat, z masą ciała > 95 centyla. W badaniu nie brały udziału dzieci z rozpoznaną cukrzycą i pacjenci, u których otyłość była spowodowana chorobą, przyjmowaniem leków lub była uwarunkowana genetycznie (jednogenowa).

W ramach badania przez 6 miesięcy dzieci otrzymywały 1 g metforminy/dobę w 2 dawkach (przez pierwszych 10 dni dawka wynosiła 100 mg/dobę, następnie była zwiększana do dawki docelowej 1 g/dobę) lub placebo. W porównaniu z grupą kontrolną znaczące obniżenie z-score BMI zaobserwowano w grupie interwencyjnej u uczestników w wieku przedpokwitaniowym (I stopień w skali Tannera) (-0,8 vs -0,6,  p = 0,04). Zaobserwowano również w tej grupie poprawę wykładników stanu zapalnego i zwiększenie wrażliwości na insulinę. Wśród dzieci dojrzewających płciowo nie stwierdzono natomiast istotnego statystycznie wpływu metforminy na BMI w porównaniu z wynikami w grupie kontrolnej. U dzieci tych nie odnotowano również istotnych statystycznie różnic pomiędzy grupą kontrolną a interwencyjną w zakresie wrażliwości na insulinę czy stężenia wykładników stanu zapalnego. Uczestnicy badania dobrze tolerowali przyjmowanie metforminy.

Jak podsumowują autorzy, stosowanie metforminy w dawce 1 g/dobę istotnie wpływa na BMI u dzieci młodszych, w wieku przedpokwitaniowym. Potencjalnie brak efektu u dzieci starszych wynikał z mniejszej dawki w stosunku do masy ciała.