Alergie pokarmowe

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Sicherer SH, Allen K, Lack G i wsp. Critical Issues in Food Allergy: A National Academies Consensus Report. Pediatrics 2017;140:e20170194.

Ze względu na częstość występowania oraz wpływ na zdrowie i jakość życia alergie pokarmowe stanowią istotny problem z zakresu zdrowia publicznego. W 2017 r. ukazał się wspólny raport  amerykańskich narodowych akademii nauki, inżynierii i medycyny dotyczący alergii pokarmowych, w  którym poruszono wiele istotnych dla pediatrów tematów.

Jak wynika z raportu, pomimo obecności danych sugerujących zwiększającą się częstość występowania alergii pokarmowych nie jest możliwe potwierdzenie tego zjawiska ze względu na znaczące różnice w metodologii przeprowadzanych na przestrzeni lat badań. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych alergiami pokarmowymi dotkniętych jest ok. 8% dzieci. Do alergenów odpowiadających za większość reakcji alergicznych należą mleko krowie, jajo kurze, orzechy, orzeszki ziemne oraz ryby i owoce morza.

Wśród strategii mających na celu zmniejszenie ryzyka alergii pokarmowych wymieniono wczesne wprowadzanie do diety orzeszków ziemnych u dzieci z grupy ryzyka, do której zalicza się niemowlęta z wcześnie występującym wypryskiem lub z alergią na jajo kurze. W celu oceny efektów interwencji w czasie i metodzie wprowadzania do diety innych alergenów konieczne jest przeprowadzenie kolejnych badań. Jak na razie ograniczone dane sugerują, że opóźnienie wprowadzania do diety niemowlęcia jaj, mleka krowiego i pszenicy nie wpływa na ryzyko rozwoju alergii na te produkty.

Jednym z najważniejszych tematów poruszanych w raporcie jest diagnostyka alergii pokarmowych. Podkreślono, że często niesłusznie rozpoznaje się alergię na konkretny pokarm w przypadku stwierdzenia swoistych dla alergenu przeciwciał IgE lub po odnotowaniu dodatniego wyniku punktowego testu skórnego. Jako przykład efektów takiej interpretacji wyników badań podano wyniki badania, w którym u 44 dzieci unikających niektórych produktów żywieniowych ze względu na dodatnie wyniki powyższych badań wykonano łącznie 111 prób prowokacji doustnej – w 93% przypadków dzieci tolerowały pokarmy, które wykluczono z ich diety z powodu rozpoznania alergii pokarmowej[1]. Złotym standardem rozpoznawania alergii pokarmowych jest próba prowokacji doustnej (podwójnie ślepa w badaniach naukowych, jawna w praktyce klinicznej), jednak jej przeprowadzenie nie jest konieczne w przypadku silnych dowodów na obecność alergii w wywiadzie, podpartych dodatnimi wynikami badań dodatkowych, takich jak oznaczenie IgE w surowicy, przeprowadzenie punktowych testów skórnych czy pozytywne efekty zastosowania diety eliminacyjnej.

Kolejnym ważnym problemem omawianym w raporcie jest postępowanie w przypadku wystąpienia poważnej reakcji alergicznej. Podkreślono, że pomimo wielu publikacji opisujących pozytywne efekty wczesnego podawania adrenaliny w przypadku wystąpienia reakcji anafilaktycznej, takie jak zmniejszenie częstości hospitalizacji, rzadsza konieczność podawania kolejnej dawki czy mniejsza śmiertelność, lek ten jest nadal podawany za rzadko i zbyt późno.