Ryzyko alergii i chorób autoimmunologicznych przy żywieniu hydrolizatami białek

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Boyle RJ, Ierodiakonou D, Khan T i wsp. Hydrolysed formula and risk of allergic or autoimmune disease: systematic review and meta-analysis. BMJ 2016;352:i974.

Rosnąca zapadalność na choroby alergiczne i autoimmunologiczne, które są obecnie najczęstszymi chorobami przewlekłymi u młodych ludzi, może mieć związek z żywieniem we wczesnym dzieciństwie oraz z momentem wprowadzania do diety nowych pokarmów. Według aktualnych rekomendacji dotyczących żywienia niemowląt, w przypadku występowania wysokiego ryzyka alergii, przy braku możliwości karmienia piersią, w pierwszych 4-6 m.ż. dzieci powinny być karmione hydrolizatami białek, a nie standardowym mlekiem modyfikowanym. Są to produkty, w których białka zostały poddane enzymatycznej i/lub termicznej hydrolizie, dzięki czemu zamiast białek zawierają krótkołańcuchowe peptydy, mające mniej alergizujące właściwości. W 2016 r. na łamach British Medical Journal ukazały się wyniki przeprowadzonej przez Boyle’a i wsp. metaanalizy, która kwestionuje rolę hydrolizatów w zapobieganiu alergii.

Autorzy metaanalizy dokonali systematycznego przeglądu piśmiennictwa dotyczącego przeprowadzonych przed kwietniem 2015 r. badań prospektywnych, w których porównywano ryzyko wystąpienia alergii lub chorób autoimmunologicznych u dzieci karmionych hydrolizatami z zapadalnością na te choroby w przypadku stosowania innych pokarmów. Zidentyfikowano 52 badania (w tym 37 interwencyjnych), które spełniały ustalone kryteria włączenia do analizy. W uwzględnionych badaniach łącznie wzięło udział ponad 19 tys. osób.

W 27 badaniach oceniano wpływ żywienia hydrolizatami na ryzyko wystąpienia wyprysku. Analiza danych nie wykazała różnic pomiędzy grupami żywionymi preparatami o znacznym stopniu hydrolizy a tymi karmionymi standardowymi mieszankami produkowanymi na bazie mleka krowiego w odniesieniu do ryzyka wystąpienia wyprysku w pierwszych 4 latach życia (OR 0,84; 95% CI 0,67 – 1,07) oraz u dzieci starszych (w wieku 5-14 lat, OR 0,86; 95% 0,72 – 1,02). Autorzy publikacji nie stwierdzili również różnic w ryzyku wystąpienia wyprysku pomiędzy żywieniem hydrolizatami o nieznacznym i znacznym stopniu hydrolizy oraz pomiędzy stosowaniem hydrolizatów kazeiny i białek serwatkowych. Odnotowano natomiast mniejsze ryzyko wystąpienia wyprysku między 5. a 14. r.ż. w przypadku żywienia w okresie niemowlęcym hydrolizatami kazeiny (na podstawie 2 badań – OR 0,71; 95% CI 0,59 – 0,87) – nie stwierdzono jednak takiego efektu w odniesieniu do pierwszych 4 lat życia ani przy stosowaniu hydrolizatów serwatkowych.

Na podstawie wyników 12 badań raportujących ryzyko wystąpienia w pierwszych 4 latach życia alergicznego nieżytu nosa, w zależności od produktów podawanych w okresie niemowlęcym, wykazano występowanie istotnie mniejszego ryzyka w przypadku karmienia pokarmem o nieznacznym stopniu hydrolizy. Produkty o znacznym stopniu hydrolizy nie miały natomiast takiego efektu. Boyle i wsp. nie stwierdzili zmniejszającego ryzyko wystąpienia świszczących oddechów u dzieci wpływu żywienia w okresie niemowlęcym produktami o nieznacznym stopniu hydrolizy białek, hydrolizatami białek serwatkowych ani hydrolizatami kazeiny. Nie odnotowano również wpływu na ryzyko alergii pokarmowych stosowania hydrolizatów białek, niezależnie od stopnia hydrolizy oraz rodzaju białka wyjściowego. Stosowanie preparatów o znacznym stopniu hydrolizy nie zmniejszało również ryzyka cukrzycy typu 1.

Jak podsumowują autorzy omawianej publikacji, wykonana przez nich metaanaliza nie wykazała regularnego występowania zmniejszającego ryzyko chorób alergicznych i autoimmunologicznych wpływu żywienia niemowląt hydrolizatami białek. Wyniki mogą sugerować konieczność zrewidowania aktualnych zaleceń dotyczących żywienia niemowląt, u których występuje wyższe ryzyko chorób alergicznych.