USG w diagnostyce złamań kości przedramienia

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Rowlands R, Rippey J, Tie S i wsp. Bedside Ultrasound vs X-Ray for the Diagnosis of Forearm Fractures in Children. J Emerg Med 2017;52:208-215. DOI: 10.1016/j.jemermed.2016.10.013.

Bolesne urazy przedramienia, w przebiegu których mogło dojść do złamania kości, są częstą przyczyną zgłaszania się dzieci do pediatrycznych szpitalnych oddziałów ratunkowych (SOR). Obecnie za złoty standard diagnostyki złamań kości przedramienia uznaje się badanie rentgenowskie (RTG), obejmujące wykonanie zdjęć kości w 2 prostopadłych do siebie projekcjach. Coraz częściej jednak w celu wykluczenia złamania lekarze decydują się na badanie ultrasonograficzne (USG) przedramienia − dotychczas zebrane dane sugerują, że badanie to może mieć nawet wyższą czułość niż standardowe RTG[i]. Do dodatkowych zalet tej metody należą szybkość badania, niski koszt, możliwość wykonania go w obrębie SOR oraz brak promieniowania jonizującego. W USG okostna jest wyraźnie widoczna, a objawami sugerującymi złamanie są jej przerwanie oraz obecność krwiaka podokostnowego. Ograniczeniem diagnostyki USG jest jej zależność od umiejętności, doświadczenia i wiedzy badającej osoby oraz od jakości sprzętu.

W celu oceny praktyczności i czułości badania USG w kierunku złamań kości przedramienia oraz porównania go z badaniem RTG Rowlands i wsp. przeprowadzili prospektywne badanie z udziałem 419 pacjentów w wieku 0-16 lat (średnia wieku 9,3), którzy zgłosili się do SOR z powodu urazu przedramienia i u których podejrzewane było złamanie kości. Aby ocenić praktyczność wdrażania diagnostyki USG w kierunku złamań kości przedramienia, badacze zdecydowali się na wykonywanie badań przez 25 lekarzy niemających żadnego doświadczenia w badaniach USG lub z ograniczonym doświadczeniem w tym zakresie. Zostali oni przeszkoleni w trakcie 1,5-godzinnej sesji edukacyjnej i 2-godzinnego treningu praktycznego.  

Spośród 419 zbadanych pacjentów złamania kości przedramienia na podstawie RTG rozpoznano u 234 osób (55,8%). Na podstawie badania USG złamanie stwierdzono u 214 pacjentów (czułość 91,5%). Wśród 185 pacjentów, u których nie stwierdzono złamania kości przedramienia w badaniu RTG, na podstawie USG ustalono to samo rozpoznanie w 162 przypadkach (swoistość 87,6%) – z 23 złamań rozpoznanych w USG, a nie w RTG, 14 wyników było fałszywie pozytywnych, a co najmniej 4 stanowiły prawidłowe rozpoznanie subtelnego złamania podokostnowego, niewidocznego na zdjęciu RTG. W przypadku uwzględnienia wyników 242 badań wykonanych przez lekarzy, którzy wcześniej przeprowadzili co najmniej 10 badań USG, czułość i swoistość tej metody są jeszcze wyższe – ze 137 złamań stwierdzonych w RTG w USG rozpoznano 130 (czułość 94,9%), a swoistość wzrosła do 91,4% (9 fałszywie pozytywnych wyników). Badacze stwierdzili też, że pacjenci i ich rodzice preferowali badanie USG, a ból związany z tego rodzaju diagnostyką nie był większy niż w trakcie badania RTG.

Jak podsumowują autorzy publikacji, diagnostyka USG dotycząca złamań kości nadgarstka, wykonywana nawet przez osoby bez dużego doświadczenia w tym zakresie, charakteryzuje się wysoką czułością i swoistością oraz nie wiąże się z większym bólem niż w trakcie badania RTG.