Materiał udostępniony dzięki uprzejmości: http://www.1000dni.pl/

Autor: Marta Wójtowicz – dietetyczka, edukatorka żywieniowa. Od 2014 r. krzewi pasję do zdrowego odżywienia wśród dzieci i dorosłych. Absolwentka Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Autorka wielu specjalistycznych artykułów oraz bloga o świadomym odżywianiu.

Ząbkowanie to jeden z kamieni milowych w rozwoju niemowlaka. Warto się do niego przygotować. W artykule znajdziesz informacje o tym, kiedy rozpoczyna się ząbkowanie,  jakie są najczęstsze objawy ząbkowania niemowląt oraz jak karmić dzieci ząbkujące. Sprawdź!

Jak wcześnie ząbkują dzieci i od czego to zależy?
Pierwsze objawy ząbkowania u dziecka możesz zaobserwować zwykle około 6 ± 2 miesiąca życia dziecka. To, kiedy pojawią się pierwsze zęby mleczne, zależy od uwarunkowań genetycznych. Najpierw zaczynają wyrzynać się dwa przyśrodkowe siekacze dolne, a następnie górne i dalsze zęby. Oczywiście kolejność może być zmienna i nie świadczy to o żadnym zaburzeniu. Cały proces ząbkowania powinien zakończyć się do 3. r.ż.[1, 2].

Objawy ząbkowania – w dzień i w nocy
Zazwyczaj objawy ząbkowania u dziecka pojawiają się w okresie ok. 8-4 dni przed, w dniu pojawienia się zęba oraz 3 dni po. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na jamę ustną i wygląd dziąseł.
Miejscowymi oznakami wyrzynania się zębów są m.in.
•    stan zapalny dziąsła wokół wyrzynającego się zęba, który wiąże się z pojawieniem swędzenia a nawet bólu,
•    miejscowe zaczerwienienie czy wręcz zasinienie dziąsła,
•    zwiększone wydzielanie śliny (występuje do 18.-24. m. ż.),
•    gryzienie palców i przedmiotów przez dziecko.
Objawy ząbkowania ogólnoustrojowe, które często są zgłaszane przez rodziców to m.in. rozdrażnienie, trudności z zasypianiem, utrata apetytu, katar (trwający krócej niż 10 dni), podwyższenie temperatury ciała (poniżej 38°C), rzadziej biegunka i wymioty. Warto jednak zaznaczyć, że nie ma mocnych dowodów naukowych na związek tych objawów z ząbkowaniem [3]. Obniżona odporność niemowlaka, szczególnie w czasie wyrzynania się pierwszych zębów, jest związana z zanikaniem przeciwciał odpornościowych, które dziecko otrzymało od matki. Ten okres przypada na ok. 6. m. ż.[4]. Pamiętaj, aby objawy infekcji, szczególnie temperaturę powyżej 38°C, zawsze skonsultować z pediatrą.

Wpływ ząbkowania na apetyt dziecka
Jednym z wymienianych objawów ząbkowania u dzieci jest utrata apetytu. Dyskomfort, podrażnione dziąsła, a nawet ból mogą skutecznie zniechęcić dziecko do jedzenia. W takich przypadkach, część rodziców decyduje się na stosowanie różnych środków leczniczych. Zdecydowanie warto zapoznać się ze składem tych preparatów i sprawdzić, czy są one zgodne z najnowszymi rekomendacjami ekspertów [3].
Więcej informacji o braku apetytu u dziecka w czasie choroby znajdziesz w tym artykule.

Jakie pokarmy podawać niemowlętom w okresie ząbkowania?
Dieta malucha w okresie ząbkowania, nie powinna zbyt dużo różnić się od jego codziennego menu. Jeśli wystąpi pogorszenie apetytu, to warto przyjąć to ze spokojem i dalej serwować niemowlakowi posiłki zgodnie z rekomendacjami ekspertów  [5]. W przypadku dzieci powyżej 1. r.ż. modelowy talerz zdrowia jest tutaj idealnym przewodnikiem po różnorodności i proporcji produktów w jadłospisie [6]. Zwróć uwagę tylko na konsystencję i temperaturę serwowanych pokarmów, aby nie podrażniały one delikatnej tkanki dziąseł. Dlatego, gdy pojawią się objawy ząbkowania, postaw na zupy kremy, przeciery, musy, koktajle, drobne kasze, kaszki, twarożki, pulpety, potrawy z jaj czy drobno starte surówki. Również karmienie piersią będzie tu działać korzystnie - zarówno pod kątem odżywienia organizmu malucha, jak i zapewnieniu mu bliskości.  
Więcej o diecie dzieci ząbkujących przeczytasz w artykule: „Jak żywić ząbkujące dziecko?”

PRZYPISY
1. Krawczyński, Marian. "Ząbkowanie–fizjologia czy istotny problem pediatryczny wymagający interwencji terapeutycznej?." Pediatria Polska 86.3 (2011): 223-227.
2. Boguszewska-Gutenbaum, Halszka, et al. "Symptomy ogólne i miejscowe związane z wyrzynaniem zębów mlecznych." Nowa Stomatologia 3 (2014): 127-130.
3. a. b. Olczak-Kowalczyk, Dorota, et al. "Stanowisko polskich ekspertów dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności składników obecnych w środkach medycznych używanych podczas ząbkowania dziecka." Nowa Stomatologia (2022).
4. Kościej, Anna, Urszula Skotnicka-Graca, and Iwona Ozga. "Rola wybra nych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci." Probl Hig Epidemiol 98.2 (2017): 110-117.
5. Szajewska, Hanna, et al. "Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci." Pediatria 11 (2021): 321-338. Dostęp na dzień 13.12.2022:
6. Modelowy talerz żywieniowy, https://1000dni.pl/1-rok-zycia/modelowy-talerz-zywieniowy