Frakcjonowane dawkowanie skoniugowanej szczepionki przeciwko pneumokokom – wyniki badania noninferiority

2025-01-17

article image

Michał Pac

Opracowanie na podstawie: Gallagher KE, Lucinde R, Bottomley C i wsp. Fractional Doses of Pneumococcal Conjugate Vaccine – A Noninferiority Trial. N Engl J Med 2024;391:2003-2013.

We wrześniu 2024 r. na łamach New England Journal of Medicine opublikowano wyniki wieloośrodkowego badania klinicznego typu noninferiority z randomizacją. Jego celem była ocena, czy frakcjonowane dawki poliwalentnych skoniugowanych szczepionek przeciwko pneumokokom (ang. pneumococcal conjugate vaccines, PCV) będą równie skuteczne co pełne dawki. 

Skoniugowane szczepionki przeciwko pneumokokom są bardzo skuteczną metodą profilaktyki zakażeń Streptococcus pneumoniae. PCV cechuje jedna z najwyższych cen spośród szczepień rutynowych, co stanowi szczególne wyzwanie dla zdrowia publicznego, w szczególności w krajach nisko i średnio rozwiniętych. W dotychczasowych badaniach noninferiority wykazano, że frakcjonowane dawki szczepień są co najmniej tak samo skuteczne jak szczepienia w pełnych dawkach w przypadku szczepionek przeciwko Haemophilus influenzae typu B, Neisseria meningitidis, żółtej febrze i polio. Również jedna z opublikowanych do tej pory metaanaliz zidentyfikowała 1 badanie, w którym wykazano, że  szczepionka PCV5 już w dawce 0,5 μg bez dodatku adiuwanta wywołuje swoistą odpowiedź immunologiczną, która osiąga próg skuteczności ustalony we wcześniejszych badaniach. Ta dawka jest równa 23% dawki obecnie stosowanej PCV13 oraz 50% dawki PCV10. W związku z dużym wyzwaniem ekonomicznym, jakie stanowi szczepienie przeciwko pneumokokom, zwłaszcza w krajach nisko i średnio rozwiniętych, autorzy badania postanowili ocenić skuteczność frakcjonowanych PCV10 i PCV13 w porównaniu z pełnymi dawkami tych szczepionek.

Do tego wieloośrodkowego badania klinicznego o typie noninferiority z randomizacją, prowadzonym w Kenii, kwalifikowano zdrowe niemowlęta, które następnie przydzielano do jednej z 7 grup oraz obserwowano do momentu ukończenia przez nie 18. miesiąca życia. 6 grup otrzymało PCV w schemacie składającym się z 2 dawek szczepienia pierwotnego i 1 uzupełniającej (2 + 1). W grupach A-C podawano PCV13, odpowiednio w 100, 40 i 20% dawce, natomiast w grupach D-F – PCV10 w analogicznych dawkach. W grupie G zastosowano PCV10 w 3 dawkach pierwotnych bez dawki uzupełniającej. 4 tygodnie po podaniu dawek pierwotnych oraz 4 tygodnie po podaniu dawki uzupełniającej oceniano immunogenność poprzez pomiar swoistych IgG. Nie mniejszą skuteczność (ang. noninferiority), w porównaniu z pełnymi dawkami, stwierdzano, gdy po 4 tygodniach od ostatniej dawki pierwotnej różnica w odsetku uczestników z IgG powyżej punktu odcięcia dla skutecznej odpowiedzi była nie większa niż 10% oraz gdy po 4 tygodniach od dawki uzupełniającej stosunek średnich geometrycznych IgG wynosił > 0,5. Dawka szczepionki była uznawana za nie mniej skuteczną, jeśli spełniała kryteria noninferiority dla min. 8 z 10 serotypów w PCV10 oraz min. 10 z 13 serotypów w PCV13, które badano w 9. i 18. m.ż.

W analizie według protokołu (ang. per protocol) stwierdzono spełnienie kryteriów noninferiority dla 40% pełnej dawki PCV13 dla 12 z 13 serotypów po podaniu dawek pierwotnych oraz dla 12 z 13 serotypów po podaniu dawki uzupełniającej. 20% pełnej dawki PCV13 oraz 40 i 20% pełnej dawki PCV10 nie spełniły kryteriów dla niemniejszej skuteczności. Odpowiedź przeciwko poszczególnym serotypom była podobna pomiędzy grupami, które otrzymały PCV13 w 9. oraz 18. m.ż.

Podsumowując, w opisywanym badaniu stwierdzono, że 40% pełnej dawki PCV13 jest nie mniej skuteczne w prewencji zakażeń S. pneumoniae niż pełna dawka. Jest to istotna informacja z punktu widzenia zdrowia publicznego.

 

Pełny opis badania jest dostępny pod adresem:

https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2314620

 

 

fot.: pixabay.com


Podobne aktualności

Strona przeznaczona dla lekarzy i osób pracujących w ochronie zdrowia. Wchodząc tu, potwierdzasz, że jesteś osobą uprawnioną do przeglądania zawartych na tej stronie treści.