Probiotyki w zapobieganiu NEC

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Bonsante F, Iacobelli S, Gouyon J. Routin probiotic use in very preterm infants: retrospective comparison of two cohorts. Am J Perinatol 2013;30:41-46.

Martwicze zapalenie jelit (ang. necrotizing enterocolitis, NEC) jest chorobą zapalną o niecałkowicie określonej etiologii, która dotyczy przeważnie noworodków urodzonych przed 32. tygodniem ciąży. Szacuje się, że w tej populacji zapadalność na NEC wynosi między 5 a 10%[1]. Prawie połowa chorych wymaga leczenia operacyjnego, a śmiertelność szacowana jest na ok. 10-50%.

Ze względu na ciężki przebieg choroby oraz towarzyszące jej powikłania obszarem budzącym obecnie duże zainteresowanie jest możliwość profilaktyki martwiczego zapalenia jelit. W celu zmniejszenia ryzyka NEC ważne jest wczesne rozpoczęcie karmienia noworodka mlekiem matki (siarą) oraz żywienie dziecka wyłącznie pokarmem kobiecym¹. Dodatkowo bada się również możliwość występowania profilaktycznego wobec NEC wpływu podawania urodzonym przedwcześnie noworodkom probiotyków. W części oddziałów intensywnej terapii noworodka w Europie, m.in. we Włoszech oraz Finlandii, pacjentom rutynowo podaje się probiotyki i dotychczas nie zaobserwowano występowania działań niepożądanych takiego postępowania[2]^,[3]. W ocenie skuteczności tych interwencji istotny jest fakt, że wpływ probiotyków jest szczepozależny, co oznacza, że konieczna jest odrębna ocena efektów podawania poszczególnych szczepów bakterii. Na zmniejszający ryzyko NEC wpływ podawania Lactobacillus rhamnosus Lcr35 wskazuje badanie przeprowadzone przez Bonsante i wsp.

Celem tego badania była ocena efektów podawania Lactobacillus rhamnosus Lcr35 noworodkom urodzonym przedwcześnie przyjętym na oddział intensywnej terapii noworodka w szpitalu w Dijon we Francji. Było to retrospektywne kohortowe badanie, w którym porównano dane dotyczące 783 noworodków leczonych na tym oddziale w latach 2003-2008, które nie otrzymywały probiotyku, z danymi 347 pacjentów leczonych w latach 2008-2011, którzy otrzymywali Lcr35 (2 x 10⁸ 2 x/dobę, od momentu uzyskania zdolności dojelitowego przyjmowania treści pokarmowej do 36. tygodnia wieku korygowanego). Wszystkie dzieci biorące udział w badaniu były urodzone między 24. a 31. t.c. i zostały przyjęte na oddział w pierwszych 2 dobach życia.

U noworodków otrzymujących Lcr35 stwierdzono istotnie rzadsze występowanie martwiczego zapalenia jelit [iloraz szans (ang. odds ratio, OR) 0,34; 95% CI 0,17-0,68; p = 0,001]. W grupie otrzymującej probiotyk rzadziej stwierdzano również NEC w stopniu II lub III wg kryteriów Bella[4] w porównaniu z grupą kontrolną (OR 0,20; 95% CI 0,07-0,58; p = 0,0009). Różnice w zapadalności na NEC były jeszcze większe w przypadku porównania danych dotyczących noworodków urodzonych < 28. t.c. (OR 0,08; 95% CI 0,01-0,63, p = 0,002). Stwierdzono również rzadsze występowanie późnej postaci sepsy oraz mniejszą śmiertelność u noworodków otrzymujących probiotyk Lcr35. Istotny jest również fakt, że w grupie noworodków urodzonych przedwcześnie, które otrzymywały Lcr35, nie stwierdzono działań niepożądanych.

Badanie Bonsante i wsp. wskazuje na możliwy związek podawania Lactobacillus rhamnosus Lcr35 noworodkom urodzonym przedwcześnie z mniejszym ryzykiem martwiczego zapalenia jelit. Również opublikowana niedawno metaanaliza i przegląd piśmiennictwa przeprowadzone przez Aceti i wsp. wskazują na zmniejszające ryzyko NEC efekty podawania probiotyków[5]. Ryzyko względne wyliczone przez autorów metaanalizy na podstawie 26 badań klinicznych z udziałem ponad 6,5 tys. pacjentów wynosiło 0,47 (95% CI 0,36-0,60; p < 0,00001).