Wpływ suplementacji LC-PUFA w czasie ciąży na ryzyko alergii u dziecka

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Best KP, Sullivan T, Palmer D i wsp. Prenatal fish oil supplementation and allergy: 6-year follow-up of a randomized controlled trial. Pediatrics 2016;137(6):e20154443. DOI:10.1542/peds.2015-4443.

Znaczący wzrost zapadalności na choroby alergiczne odnotowany w ostatnich kilku dekadach motywuje badaczy do poszukiwania przyczyn tego zjawiska oraz metod zmniejszenia ryzyka chorób alergicznych. Część publikacji wskazuje na możliwość występowania związku pomiędzy dietą a ryzykiem alergii. Zapadalność na choroby alergiczne jest znacząco wyższa w państwach uprzemysłowionych, w których spożywa się mało wielonienasyconych kwasów tłuszczowych ω-3, a dużo kwasów tłuszczowych ω-6, co wpływa na zawartość kwasów tłuszczowych w tkankach i może oddziaływać na produkcję prostaglandyn i leukotrienów. Dieta bogata w n-3 LC-PUFA (ang. long-chain polyunsaturated fatty acids, długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe) może natomiast, poprzez zwiększenie zawartości kwasu dokozaheksaenowego (DHA) i eikozapentaenowego (EPA) w błonach komórkowych, zmniejszać produkcję prostaglandyny E i hamować syntezę cytokin i IgE związanych z chorobami alergicznymi. W kilku badaniach obserwacyjnych odnotowano związek pomiędzy zwiększonym spożyciem ryb w czasie ciąży a mniejszym ryzykiem alergii u dziecka. Ochronne działanie n-3 LC-PUFA stwierdzono również w badaniach klinicznych z randomizacją, jednak uczestniczyła w nich jedynie niewielka liczba osób oraz obserwowano wyłącznie zapadalność na choroby alergiczne w co najwyżej pierwszych 3 latach życia. W celu oceny wpływu suplementacji n-3 LC-PUFA w czasie ciąży na ryzyko wystąpienia IgE-zależnych chorób alergicznych w pierwszych 6 latach życia (kiedy częściej obserwuje się objawy ze strony układu oddechowego) Best i wsp. przeprowadzili badanie kliniczne z randomizacją z udziałem 603 dzieci – jego wyniki opublikowano w czerwcu 2016 r. na łamach Pediatrics.

W badaniu uczestniczyły dzieci matek, które od 21. tygodnia ciąży przyjmowały 500 mg kapsułki zawierające tłuszcze pochodzące z ryb, zapewniające podaż ok. 800 mg DHA/dobę i 100 mg EPA/dobę (grupa interwencyjna), lub 500 mg kapsułki zawierające oleje słonecznikowy, palmowy i z pestek winogron (grupa kontrolna) i miały podwyższone ryzyko wystąpienia alergii w związku z wywiadem rodzinnym. W badaniu kontrolnym w 6. r.ż. oceniano występowanie objawów chorób alergicznych (świszczący oddech, nieżyt nosa, wyprysk, zapalenie spojówek) oraz wykonywano punktowe testy skórne.

Autorzy badania nie stwierdzili różnic w częstości występowania objawów chorób alergicznych IgE-zależnych (z ≥ 1 dodatnim wynikiem w punktowym teście skórnym) pomiędzy grupą interwencyjną a kontrolną [31,48% vs 31,46%; aRR (ang. adjusted relative risk, skorygowane ryzyko względne) 1,04; 95% CI 0,82-1,33; p = 0,73]. Nie wykazano różnic w częstości występowania IgE-zależnego świszczącego oddechu (16,36% vs 13,53%; aRR 1,24; 95% CI 0,83-1,85; p = 0,30), alergicznego nieżytu nosa (20,39% vs 21,29%; aRR 0,98; 95% CI 0,72-1,35; p = 0,92) i alergicznego zapalenia spojówek (12,72% vs 11,49%; aRR 1,12; 95% CI 0,72-1,73; p = 0,61). Nie odnotowano również różnic pomiędzy grupami w częstości występowania objawów atopowego zapalenia skóry (9,90% vs 10,64%; aRR 0,95; 95% CI 0,59-1,53; p = 0,83). Nie występowały różnice pomiędzy grupami także w występowaniu uczulenia na co najmniej 1 alergen (50,49% vs 48,61%; aRR 1,04; 95% CI 0,90-1,28; p = 0,43). Jedyna zaobserwowana istotna statystycznie różnica dotyczyła częstości uczulenia na roztocza kurzu domowego D. farina – dodatni wynik punktowego testu skórnego stwierdzano rzadziej u dzieci, których matki w czasie ciąży przyjmowały kapsułki zawierające oleje z ryb (13,42% vs 20,30%; aRR 0,67; 95% CI 0,44-1,00; p = 0,0495).

Jak podsumowują Best i wsp., dawka 900 mg n-3 LC-PUFA przyjmowana od 21. t.c. ciąży nie wpływa na ryzyko wystąpienia IgE-zależnych chorób alergicznych u dzieci do 6. r.ż. z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku alergii.