Stosowanie doustnie podawanej insuliny w zapobieganiu cukrzycy typu 1

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Writing Committee for the Type 1 Diabetes TrialNet Oral Insulin Study Group. Effect of Oral Insulin on Prevention of Diabetes in Relatives of Patients With Type 1 Diabetes A Randomized Clinical Trial. JAMA 2017;318:1891-1902. DOI:10.1001/jama.2017.17070.

W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach odnotowano korzystny wpływ doustnej podaży insuliny na zapadalność i przebieg zaburzeń, które są wykorzystywane jako modele ludzkich chorób autoimmunologicznych. Wyniki badań z udziałem ludzi, oceniające wpływ takiej interwencji na przebieg stwardnienia rozsianego czy reumatoidalnego zapalenia stawów, wykazały natomiast jedynie małe i zmienne efekty doustnego podawania insuliny. W badaniu Diabetes Prevention Trial -Type 1, w którym wzięli udział krewni osób z cukrzycą typu 1, nie stwierdzono zmniejszającego ryzyka rozwoju cukrzycy typu 1 wpływu doustnego podawania insuliny. Jednakże w analizie post-hoc danych z tego badania odnotowano mniejsze ryzyko rozwoju choroby w przypadku doustnego przyjmowania insuliny w podgrupie uczestników z dodatnimi wynikami testów w kierunku obecności przeciwciał przeciwko insulinie.

Ze względu na rozwój metod wykrywania przeciwciał związanych z patogenezą cukrzycy typu 1, w latach 2007-2015 międzynarodowa grupa badaczy przeprowadziła badanie kliniczne z randomizacją, w ramach którego przebadano wpływ tej interwencji na ryzyko rozwoju choroby u krewnych chorych na cukrzycę typu 1, u których występowały 2 lub więcej autoprzeciwciał – sugerowało to prawie pewny rozwój choroby w przyszłości. Badanie to nie wykazało zapobiegającego lub opóźniającego rozwój cukrzycy działania doustnie podawanej insuliny.

Wyniki tego międzynarodowego wieloośrodkowego badania ukazały się w listopadzie 2017 r. na łamach czasopisma Journal of the American Medical Association. Wzięło w nim udział 389 osób (mediana wieku: 8,4 lat, 245 chłopców) będących krewnymi 1 lub 2 stopnia osób chorych na cukrzycę typu 1. Kryteriami włączenia był prawidłowy profil glikemii przy równoczesnym występowaniu dodatnich wyników w kierunku obecności przeciwciał przeciwwyspowych i przeciwciał przeciwko insulinie, dekarboksylazie kwasu glutaminowego lub przeciwko fosfatazom tyrozyny. Alternatywnie u uczestników włączonych do badania mogły występować równocześnie przeciwciała przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego i przeciwko fosfatazom tyrozyny.

Uczestnicy badania byli losowo przydzielani do grupy interwencyjnej (n = 203), w której otrzymywali doustnie 7,5 mg insuliny/dobę, lub do grupy kontrolnej (n = 186), otrzymującej placebo. Mediana czasu obserwacji uczestników po włączeniu do badania wynosiła 2,7 lat (IQR: 1,5-4,6 lat).

W trakcie trwania obserwacji cukrzycę typu 1 rozpoznano u 58 uczestników z grupy interwencyjnej (29%) i u 62 osób z grypy kontrolnej (33%), a czas, jaki upłynął do rozpoznania choroby, nie był istotny statystycznie, różny pomiędzy grupami (HR = 0,87; 95% CI: 0-1,2; p = 0,21). Nie odnotowano również istotnych statystycznie różnic pomiędzy grupami w częstości występowania zdarzeń niepożądanych.

Jak podsumowują wyniki autorzy, doustne podawanie insuliny osobom spokrewnionym z chorymi na cukrzycę typu 1, u których występowały przynajmniej 2 typy autoprzeciwciał związanych z patogenezą choroby, nie zapobiegało ani nie spowalniało rozwoju cukrzycy typu 1.